Το μετάλλιο της ...Νίκης 1920

Εικόνα 1.

  Οι ηθικές αμοιβές που απονέμονται κατά τη διάρκεια πολεμικής περιόδου, πιστοποιούν την συμμετοχή του στρατιωτικού σε επιχειρήσεις και τις διακρίσεις του στο πεδίο της μάχης. Όταν αναφερόμαστε στις πολεμικές ηθικές αμοιβές, έρχεται πάντοτε στο νου μας η έννοια του ηρωισμού, με τον οποίο είναι συνδεδεμένες. Η ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα ηγετών και απλών μαχητών, που με την πέρα από κάθε λογική συμπεριφορά ...
τους στη διάρκεια μιας μάχης, επηρέασαν την εξέλιξη της και μετέτρεψαν μια πιθανή ήττα σε νίκη, θυσιάζοντας πολλές φορές και την ίδια τους τη ζωή. Οι αρχαίοι Έλληνες αποθέωναν τους ήρωες πολεμιστές που έπεφταν στο πεδίο της μάχης.

  Το κείμενο που ακολουθεί αναφέρεται στο Διασυμμαχικό Μετάλλιο της Νίκης του 1920, που είναι μία σημαντική ηθική αμοιβή για ηρωισμό στο πεδίο της μάχης στην διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, αλλά επίσης και το πλέον διαδεδομένο αφού απενεμήθη σε όλες σχεδόν τις συμμαχικές χώρες της Αντάντ.

Εικόνα 2.

  Το «υπολογιστικό νέφος» που ουσιαστικά είναι τεράστιος πόρος υπολογιστικών διεργασιών παντός είδους (εφαρμογές, προγράμματα επεξεργασίας κειμένου, αποθήκευσης και διαχείρισης δεδομένων, κ.ά.), οι οποίες παρέχονται στους χρήστες μέσω του Διαδικτύου, με οδήγησε σε μια έκδοση της εφημερίδας The New York Times με ημερομηνία 4 Ιουλίου του 1920 (Εικ.2). Η Αμερική (οι ΗΠΑ δηλ.) γιορτάζουν την ημέρα της Ανεξαρτησίας. Το άρθρο του Ferris Powell Merritt, μέλους της Αμερικάνικης Νομισματικής Εταιρείας, φέρει τον τίτλο «Μετάλλια Νίκης (Εικ.1)για περίπου 5.000.000 Αμερικανούς».   
  Στο άρθρο μεταξύ άλλων σε ελεύθερη απόδοση, αναφέρονται τα παρακάτω:

«Κάθε στρατιώτης ή ναύτης στρατολογημένος ή επιστρατευμένος, στην υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την διάρκεια του πολέμου εναντίον της Γερμανίας με διακεκριμένες πράξεις ηρωισμού θα λάβει για την ενεργή συμμετοχή του, Μετάλλιο Νίκης.

Παράλληλα το ίδιο μετάλλιο θα το φέρουν και Συμμαχικοί στρατιώτες ανά τον κόσμο. Ένα μετάλλιο σε ανάμνηση της συμμετοχής στον πόλεμο ενάντια των Γερμανών με σκοπό την ελευθερία και την πρόοδο.

Η καθιέρωση του μεταλλίου αυτού αποφασίστηκε από την Διασυμμαχική Στρατιωτική Επιτροπή μετά την εκεχειρία, στη συνεδρίασή του στο Παρίσι κατά την διάρκεια της σύσκεψης των Βερσαλλιών. Ένα αναμνηστικό μετάλλιο που γενικά η μορφή του είναι όμοια για όλα τα έθνη που συμμετείχαν στον πόλεμο  ενάντια της Γερμανίας.

Ο συνταγματάρχης Τ. Bentley Mott του στρατού και ο Υποναύαρχος Andrew T. Long του ναυτικού εκπροσωπούσαν τις Ηνωμένες Πολιτείες στη σύσκεψη. Αυτή η Επιτροπή επέλεξε ως βάση για το σχεδιασμό του μεταλλίου τα δύο μεγάλα σύμβολα της ειρήνης και της νίκης, το ουράνιο τόξο και το άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης (Εικ.3).

Εικόνα 3.

Το ουράνιο τόξο, σε όλες τις εποχές και σε όλες τις χώρες, υπήρξε σύμβολο της ειρήνης και καλής τύχης. Η ταινία του μεταλλίου παριστάνει δύο ουράνια τόξα, που ενώνονται μεταξύ τους στο ερυθρό τους χρώμα και καταλήγουν σε εξωτερική λευκό ακρόρραμα. Θα είναι οι ίδιες για όλα τα συμμαχικά κράτη.

Ο σχεδιασμός του μεταλλίου το οποίο θα κρέμεται από ταινία που παριστάνει το ουράνιο τόξο, θα είναι όμοιο στην όψη του αφού ο καλλιτέχνης κάθε χώρας θα κατασκευάσει το μετάλλιο με τις γενικές προδιαγραφές που παρατίθενται παρακάτω:

Στην κύρια όψη θα φέρει την Πτερωτή Νίκη, όρθια στο μέσο του μεταλλίου, ενώ στην πίσω όψη θα φέρει την επιγραφή «Ο Μέγας υπέρ του Πολιτισμού Πόλεμος», ενώ στο εσωτερικό της επιγραφής είναι χαραγμένα τα ονόματα των διαφόρων συμμάχων και φιλικών Κρατών.

Η μορφή που επιλέχθηκε για την διακόσμηση του μεταλλίου στην όψη του είναι η Νίκη της Σαμοθράκης, το κυριότερο έμβλημα στρατιωτικής επιτυχίας κατά την αρχαιότητα. Ονομάσθηκε δε έτσι εξαιτίας της ανεύρεσης του συγκεκριμένου αγάλματος στη Σαμοθράκη μετά από ανασκαφές.

Συγκεκριμένα, η ανεύρεση άρχισε το 1863 από μια αρχαιολογική αποστολή στην οποία επικεφαλής ήταν ο Κάρολος Σαμπουαζό (1830-1909) (Charles Champoiseau) υποπρόξενος της Γαλλίας. Μεταφέρθηκε στο Παρίσι σε 118 κομμάτια όπου και συναρμολογήθηκε και έκτοτε εκτιίθεται στο μουσείο του Λούβρου.

Το έθιμο των μνημείων της Πτερωτής Νίκης, στο βάθος της Ιστορίας των Ελλήνων αποτελούσαν αναθήματα μετά από νικηφόρες μάχες ή εκστρατείες. Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι το λαμπρότερο σωζόμενα παράδειγμα…. Αυτή η Επιτροπή επέλεξε τον James Earl Fraser της Νέας Υόρκης, μέλος της Αμερικανικής Νομισματικής Εταιρείας, να εκτελέσει το σχέδιο…

Στην εμπρόσθια όψη παρουσιάζεται στο κέντρο η κυρίαρχη εικόνα της Θεάς Νίκης, ισχυρή και έντονη, που στέκεται στην κορυφή του κόσμου σε στάση θριάμβου φέρει δε το σπαθί στο δεξί της χέρι καθοδικά ήτοι σε θέση ηρεμίας. Κρατά την ασπίδα στο αριστερό της χέρι περήφανα, ως φύλακας. …Η πίσω όψη φέρει την ασπίδα των Η.Π.Α. ως κεντρικό μοτίβο του σχεδιασμού. Η ασπίδα φέρει τα γράμματα Η.Π… Φέρει επίσης την περιφερική επιγραφή «Ο Μέγας υπέρ του Πολιτισμού Πόλεμος» ημικυκλικά στο πάνω μέρος. Έξι αστέρια ολοκληρώνουν τον κύκλο στο κάτω μέρος. Στο πλαίσιο του κύκλου κατά μήκος των δύο πλευρών της αμερικανικής ασπίδας εμφανίζονται τα ονόματα των συμμετεχόντων εθνών. Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Πορτογαλία, Σερβία, Ρωσία, το Μαυροβούνιο, την Ιαπωνία, τη Ρουμανία, την Ελλάδα, την Κίνα και τη Βραζιλία….»

   Σκοπός μας δεν είναι η Ιστορία της Νίκης της Σαμοθράκης, αλλά η ιστορία του μεταλλίου. Ένα μετάλλιο που έμμεσα τίμησε το νησί της Σαμοθράκης αλλά και τη Ελλάδα γενικά. Τιμή που πολλές φορές ξεχνούμε εμείς οι ίδιοι αλλά και οι «Σύμμαχοί» μας.

  O A' Παγκόσμιος Πόλεμος αποτέλεσε πεδίο εσωτερικής διαμάχης και πολιτικών μαχών για την Ελλάδα. Η χώρα παρέμεινε ουδέτερη τα πρώτα χρόνια του πολέμου μη θέλοντας να συγκρουσθεί με τις Μεγάλες Δυνάμεις. Από τη μία πλευρά υπήρχε ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος ο οποίος στήριζε την ουδετερότητα της χώρας και στη χειρότερη των περιπτώσεων συστράτευση με τις δυνάμεις των Κεντρικών Αυτοκρατοριών, ήτοι Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Βουλγαρία κλπ.

  Από την άλλη πλευρά υπήρχε ο Ελευθέριος Βενιζέλος ο οποίος ως Πρωθυπουργός της χώρας πρότεινε τη στήριξη των Δυνάμεων της Αντάντ. Η βασική του πολιτική πεποίθησή, ήταν ότι άσχετα από την έκβαση του πολέμου στην κεντρική Ευρώπη, η Βρετανία θα παρέμενε κυρίαρχη στην Εγγύς Ανατολή.

  Η Ελλάδα, το 1916, είχε κοπεί στα δύο: Από τη μια μεριά το κράτος της Θεσσαλονίκης απεφάσιζε να διενεργηθεί στρατολογία σε μεγάλη κλίμακα και οργάνωνε την μεραρχία του Αρχιπελάγους και κατόπιν τις μεραρχίες Κρήτης και Σερρών. Από την άλλη μεριά η κυβέρνηση των Αθηνών αντιπαρατασσόταν στους οπαδούς του Βενιζέλου. Στην προσπάθεια των Συμμάχων να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη νότια Ελλάδα, τα Γαλλικά θωρηκτά έμπαιναν στον Πειραιά και αποβίβαζαν 3000 άνδρες, ενώ βομβάρδιζαν περιοχές της Αθήνας γύρω από το Στάδιο και κοντά στα Ανάκτορα.

  Μετά από τελεσίγραφο των συμμάχων ο βασιλιάς αποσύρεται από το θρόνο, χωρίς να παραιτηθεί τυπικά, στις 15 Ιουνίου 1917, και φεύγει στην Ελβετία αφήνοντας στη θέση του το δευτερότοκο γιο του Αλέξανδρο. Ο Βενιζέλος έρχεται στην Αθήνα και σχηματίζει κυβέρνηση στις 13 Ιουνίου. Στις 15 Ιουνίου 1917 κηρύσσει τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις επισημοποιώντας την ανάλογη πράξη της προσωρινής κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης.

  Η ενεργός συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό των συμμάχων έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα τη θριαμβευτική νίκη κατά των Γερμανοβουλγάρων στα υψώματα του Σκρά Ντι Λέγκεν στις 30 Μαΐου 1918 και τη συμμετοχή των Ελληνικών δυνάμεων στη τελική επίθεση και διάσπαση του μετώπου, το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.Λίγες μέρες αργότερα, η Βουλγαρία θα συνθηκολογήσει και τον Οκτώβριο του ιδίου έτους η Τουρκία θα συνάψει ανακωχή στον Μούδρο.

  Ο Φρανσαί ντ' Εσπερέ, αρχιστράτηγος του Βαλκανικού Μετώπου, με αφορμή το νικηφόρο αγώνα των Ελλήνων θα σημειώσει: «Ιδιαιτέρως διά τον Ελληνικόν στρατόν τονίζω τον ζήλον, την ανδρείαν και την παροιμιώδην ορμήν, τα οποία επέδειξε κατά τον υπ' αυτού διαδραματισθέντα ένδοξον ρόλον επί των οχθών του Στρυμώνος και του Αξιού».

  Η συνθηκολόγηση, τέλος, της Γερμανίας στις 11 Νοεμβρίου 1918, θέτει τέλος στο Μεγάλο Πόλεμο που διήρκησε τέσσερα έτη και αιματοκύλησε την Ευρώπη.

 Εικόνα 4. Tμήμα του ελληνικού στρατού παρελαύνει στην Αψίδα του Θριάμβου, Παρίσι, κατά την νικητήρια παρέλαση μετά το πέρας του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, Ιούλιος 1919.

  Στην Ελλάδα με το Διάταγμα 2481 της 24 Σεπτεμβρίου του 1920 καθιερώθηκε το Διασυμμαχικό Μετάλλιο «Νίκης» (Εικ.5), που είχε αποφασισθεί κατά τη διάρκεια της Διασκέψεως Ειρήνης των Βερσαλλιών, σε ανάμνηση του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Απονεμήθηκε σε στρατιωτικούς, που είχαν συμπληρώσει τρίμηνη τουλάχιστον υπηρεσία στη ζώνη των πρόσω ή τραυματίστηκαν κατά τις επιχειρήσεις. Το μετάλλιο που συνοδεύεται από δίπλωμα απονέμεται από τον Υπουργό των Στρατιωτικών σε όλους τους στρατιωτικούς που υπηρέτησαν ένα τρίμηνο τουλάχιστον στο μέτωπο, και μάλιστα σε μονάδα ή σχηματισμό στην πρώτη ζώνη του μετώπου. Απονέμεται δε από τον Υπουργό των Ναυτικών στους ναυτικούς αντίστοιχα. 

Εικόνα 5.

Ως χρόνος υπηρεσίας στο μέτωπο ισχύει για το Μακεδονικό Μέτωπο από της 9ης Σεπτεμβρίου 1916 ως τις 7 Σεπτεμβρίου 1918. Για την εκστρατεία Ρωσίας από την ημέρα επιβιβάσεως σε ατμόπλοιο ως την ημέρα της επανόδου. Για το Μέτωπο Θράκης ισχύει η υπηρεσία μέσα στην Θράκη μέχρι τις 17 Ιουλίου 1920. Για το ναυτικό σε όλους τους ναυτικούς που υπηρέτησαν ένα χρόνο τουλάχιστον ως χρόνος υπηρεσίας μεταξύ της 14ης Ιουνίου 1917 και 25ης Νοεμβρίου 1918. Κατασκευάσθηκαν συνολικά 200.000 μετάλλια. Το ελληνικό μετάλλιο σχεδιάστηκε υπό του Henri-Eugene Nocq (1868-1944), είχε δε διάμετρο 37 χιλιοστά και κατασκευάστηκε στη Γαλλία από την εταιρεία V. Canale. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα κυριότερα μετάλλια των συμαχικών χωρών:

Διασυμμαχικό μετάλλιο Μ. Βρετανίας. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Μ. Βρετανίας.(Πίσω Όψη)	Διασυμμαχικό  μετάλλιο Βελγίου.(Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Βελγίου.(Πίσω Όψη)
Διασυμμαχικό μετάλλιο Βραζιλίας. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Βραζιλίας.(Πίσω Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Κούβας. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Κούβας. (Πίσω Όψη)
Διασυμμαχικό μετάλλιο Τσεχοσλοβακίας. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Τσεχοσλοβακίας.(Πίσω Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Ιταλίας. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Ιταλίας.(Πίσω Όψη)
Διασυμμαχικό μετάλλιο Ιαπωνίας. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Ιαπωνίας.(Πίσω Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Ν.Αφρικής. (Πίσω Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Ν.Αφρικής.(Όψη)
Διασυμμαχικό μετάλλιο Η.Π.Α. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Η.Π.Α.(Πίσω Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Ελλάδος. (Όψη)	Διασυμμαχικό μετάλλιο Ελλάδος.(Πίσω Όψη)

Πηγές:

The Victory Medal 1914 - 1919

A Guide to British Campaign Medals of WW1 
WW1 U.S. Victory Medals 
Αριστείο Ανδρείας

World War I Victory Medal (United States)

The New York Times
Γ.Ε.Σ.

Εθνικός Διχασμός