Χώρα Σαμοθράκης...1950

Χώρα Σαµοθράκης το 1950.

Η φωτογραφία έχει ληφθεί στο κεντρικό καλντερίμι στο ύψος του Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου. Η κατεύθυνση της λήψης είναι ΔΒΔ, και καλύπτει από αριστερά το ύψωμα Βρυχός μέχρι το ύψωμα Τούρλι στα δεξιά.

Στο κέντρο της φωτογραφίας πίσω από το δένδρο το καφενείο του Δέλκου. Στα αριστερά το κτίριο με την πέτρινη κλίμακα με τα τρία παράθυρα και την θύρα στο ανώγειο, το σημερινό Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου Σαμοθράκης. Στεγάζεται στο εικονιζόμενο πετρόχτιστο παλαιό κτίριο που έγινε δωρεά στο Δήμο το 1952 από τον...

κ. Δημήτριο Ασδράνια. Στον χώρο αυτό στεγάστηκε το πρώτο Γυμνάσιο Σαμοθράκης ενώ κατά την περίοδο κατασκευής του νοσοκομείου στη Χώρα χρησιμοποιήθηκε ως υγειονομικός σταθμός.

 Το σημείο λήψης της ανωτέρω φωτογραφίας, καθώς και το εύρος λήψης και το αζιμούθιο της σε χάρτη του CoogleMaps.

Η Χώρα κατοικήθηκε τον Μεσαίωνα, ήταν δε καταφύγιο και οχυρό για τις επιδρομές των πειρατών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 210μ.-250μ. είναι κτισμένη αμφιθεατρικά σε σειρές που ακολουθούν τις ισοϋψείς του ανάγλυφου. Περιμετρικά της Χώρας από τον Βρυχό μέχρι και του Κάστρου έγινε δενδροφύτευση για προστασία από τις κατολισθήσεις, με κύριο δασοπονικό είδος την Τραχεία Πεύκη (Pinus bruttia). Στη φωτογραφία διακρίνουμε ότι στο Βρυχό τουλάχιστον δεν έχει γίνει ακόμη (1950) η δενδροφύτευση. Αντίθετα στο χάρτη της Google παρατηρούμε ότι σήμερα υπάρχει δενδροφύτευση  στον Βρυχό και Ανατολικά (κυρίως) του οικισμού.

Φωτογραφία οικίας στα Ανατολικά της Χώρας το 1958. Διακρίνεται η περιμετρική δενδροφύτευση.

Στις υπώρειες του Βρυχού στη φωτογραφία διακρίνουμε ότι υπήρχαν την εποχή εκείνη αϊτσένια σπίτια, που αργότερα βέβαια εξαφανίσθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά. Αποτελεί δε αυτό το είδος σπιτιού, µε τον αγροτοποιµενικό του χαρακτήρα  και την επίπεδη χωµάτινη στέγη, μία από τις πιο αρχέγονες οικιστικές μονάδες στο μεσογειακό χώρο. Ο οικισµός έχει κηρυχθεί παραδοσιακός σύµφωνα µε το Π.∆. της 19.10/13.11.78 (ΦΕΚ 594 ∆).

Φωτογραφία από την κλίμακα του Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου,2011

Τα σπίτια αποτελούνται από το ανώι, όπου ήταν η κατοικία, και το κατώι που χρησιµοποιούνταν ως αποθήκη, στάβλος και αχυρώνας. Τα συνέδεε εξωτερική λιθόκτιστη σκάλα. Εκτός από τις κατοικίες υπάρχουν και άλλα κτίρια για άλλες χρήσεις, όπως καφενεία, παντοπωλεία, ελαιοτριβεία, νερόµυλοι, λαδόµυλοι, πατητήρια και βρύσες. Μέχρι τα τέλη του 19ου αι. οι µορφές και οι τεχνικές βρίσκονταν σε πλήρη συνάρτηση µε τα υλικά που υπήρχαν στο νησί. Ύστερα, η Σαµοθράκη άρχισε να βγαίνει από την αποµόνωσή της και να δέχεται επιρροές από τη Θράκη και τη Β∆ Μικρά Ασία. Εµφανίστηκαν οι δίριχτες στέγες µε κεραµίδια που στερεώνονται ακόµα και σήµερα µε πέτρες πάνω στο πηλόχωµα καθώς και σπίτια µε πιο αστικό χαρακτήρα και πιο περίπλοκους χώρους.

Στις αρχές του 20ου αιώνα άρχισε η σταδιακή αποκέντρωση προς την Καµαριώτισσα αλλά και τα υπόλοιπα χωριά του νοτιοδυτικού κυρίως τµήµατος. Άδειες εργασιών αποκατάστασης στα σπίτια του παραδοσιακού οικισµού της Χώρας δεν δίδονται καθόλου εύκολα ενώ όταν δοθούν δεν υπάρχει κανένας ελεγκτικός µηχανισµός. Παλιότερα, οι άδειες εκδίδονταν από τον ∆ήµο - γιατί υπηρεσία Πολεοδοµίας δεν υπάρχει - ενώ τώρα την αρµοδιότητα την πήρε η πολεοδοµία Αλεξανδρούπολης. Λόγω όµως της γεωγραφικής αποµόνωσης και της απόστασης, η υπηρεσία δεν ασκεί ουσιαστικό έλεγχο. Έλεγχος γίνεται µόνο ύστερα από κάποια καταγγελία. Οι κάτοικοι διαµαρτύρονται για απουσία κρατικών χρηµατοδοτήσεων για συντήρηση και για λειτουργικές παρεµβάσεις και το σύστηµα καθίσταται δυσλειτουργικό. Το αποτέλεσµα είναι πως πολλοί από τους ντόπιους πουλάνε τα σπίτια τους σε ξένους ή παρεµβαίνουν σε αυτά µε υλικά πιο οικονοµικά, αταίριαστα µε τον παραδοσιακό χαρακτήρα και κακής αισθητικής, π.χ. αλουµίνια. Να σηµειωθεί όµως πως υπάρχει δυνατότητα δανείων µε επιδοτούµενο επιτόκιο για την αποκατάσταση των σπιτιών, αλλά φαίνεται πως αυτό δεν αρκεί.

Πηγή: ΔΙΚΤΥΟ ΑΕΙΦΟΡΩΝ ΝΗΣΩΝ "ΔΑΦΝΗ". Αναγνωριστική Έκθεση για τη Σαμοθράκη. Μάϊος 2011