Παρχάρια στον Οικισμό Κοίλα Έβρου 21/8/2011

Το πανάρχαιο ελληνικό έθιμο των Ελλήνων του Πόντου, τα Παρχάρια, αναβίωσαν για πρώτη φορά στο νομό Έβρου, η αντιδημαρχία Φερών του Δήμου Αλεξανδρούπολης και ο Σύλλογος Ποντίων Φερών, στηριζόμενοι από ...
το σύλλογο των Κοίλων ο «Άγιος Γεώργιος» και άλλους φορείς της περιοχής.

Τα Παρχάρια είναι βοσκότοποι σε οροπέδια, και τόποι εξοχικοί. Η λέξη είναι σύνθετη από το "παρά' και το "χωρίον" και στον Πόντο σηματοδοτούσε τη μετακίνηση των κτηνοτρόφων από τα χαμηλά στα ορεινά οροπέδια για να αποφύγουν οι κάτοικοι της περιοχής την υγρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά και για να βρουν βοσκή για τα ζωντανά τους. Η θερινή διαδρομή στα Παρχάρια ξεκινούσε τέλη Απριλίου και τελείωνε στα τέλη Σεπτεμβρίου, ενώ η αρχή και το τέλος αυτής της περιόδου συνοδεύονταν από εκδηλώσεις με ψυχαγωγικό, αλλά και εμπορικό χαρακτήρα, καθώς οι κτηνοτρόφοι πωλούσαν τα προϊόντα τους.

Σήμερα, το παρχάρεμα, αποτελεί για τον σύγχρονο άνθρωπο ένα προσκύνημα στη Φύση και η αναβίωση του εθίμου των Παρχαρίων σημαίνει πολλά για τους ανθρώπους με ποντιακή καταγωγή. 

Τα Παρχάρια ξεκίνησαν το πρωί της Κυριακής 21 Αυγούστου 2011, με λειτουργία στον ναό του Αγίου Γεωργίου, στον οικισμό των Κοίλων της δημοτικής ενότητας Φερών, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Αλεξανδρούπολης κ. Ανθίμου. Αμέσως μετά η εκδήλωση άνοιξε χαιρετισμούς και ομιλίες του αντιδημάρχου Νίκου Γκότση, ο οποίος αναφέρθηκε στους ακατάλυτους δεσμούς της περιοχής με τον Πόντο, του προέδρου του συλλόγου Ποντιακής Νεολαίας Ροδόπης Γιάννη Νικολαίδη που μίλησε για τα Παρχάρια, του στιχουργού, καταγόμενου και κατοίκου Κοίλων Λευτέρη Χαψιάδη, που τόνισε τη σημασία που έχουν για το χωριό τα Παρχάρια, του προέδρου του συλλόγου των Κοίλων ο «Άγιος Γεώργιος» Α. Χατζηλάζαρου , που ζήτησε τη συμμετοχή των κατοίκων, ενώ ο Φάνης Μαλκίδης αναφέρθηκε στην πρόταση που είχε κάνει στον αντιδήμαρχο Φερών τον περασμένο Μάιο σε σχετική εκδήλωση, για πραγματοποίηση των Παρχαρίων στα Κοίλα. Μία πρόταση που αναβιώνει το έθιμο στο Νομό Έβρου και δίνει μία άλλη πορεία για την παράδοση και τον πολιτισμό.
Αμέσως μετά οι Σύλλογοι Ποντίων «Αλέξιος Κομνηνός» Αλεξανδρούπολης, Χηλής, Δωρικού, Παλαγίας, Πεύκων από το νομό Έβρου και Φερών και εκατοντάδες πολίτες της περιοχής και επισκέπτες χόρεψαν και τραγούδησαν στον ενιαίο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και του δημοτικού σχολείου. Σε όλους προσφέρθηκαν ποντιακά και άλλα εδέσματα από το Σύλλογο Ποντίων Φερών.

Τα Κοίλα αποτελούν έναν οικισμό με δείγματα ζωής ήδη από τον 6ο π. Χ και στην ιστορική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου ορκίστηκαν αγωνιστές της Επανάστασης. Τα Κοίλα κατοικήθηκαν αποκλειστικά από Πόντιους πρόσφυγες που έφτασαν από τα Σούρμενα και τη Σαμψούντα, ενώ στη δεκαετία του 1970 το χωριό εγκαταλείφθηκε. Τα Παρχάρια αποτελούν μία προσπάθεια να γνωρίσει ο νομός Έβρου τα Παρχάρια και να αναδειχθεί μία πανέμορφη τοποθεσία όπως είναι τα Κοίλα.  Από ΜΑΛΚΙΔΗΣ

Σέρα ή ο Σέρα χορόν

Η ονομασία Σέρα 

Σέρα το, Τραπ. Από το Σέρα ον, ποταμού. Είδος χορού χορευομένου το πρώτον εν τη περιφερεία Πλατάνων Τραπεζούντος, η οποία διαρρέεται υπό του ποταμού Σέρα.

Άνθιμου Α. Παπαδόπουλου: Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντιακής διαλέκτου, (Αρχείον Πόντου, παρ. 3, σελ.273).

«Από τις υπωρίες των ορέων Πιλάβνταγι, Μπουγιούκομπα και Σολτόϊ ρέει ο ποταμός Σέρα, ο οποίος αφού διανύσει μια διαδρομή 25 χλμ. χύνει τα νερά του στη γραφική ομώνυμη λίμνη.Οι Έλληνες που κατοικούσαν στα χωριά της περιοχής του ποταμού και της λίμνης Σέρα φημίζονταν για τον τρομαχτό χορό που χόρευαν. Ήταν δε τέτοιο το πάθος και η δεξιοτεχνία τους, που σε μια περιοχή γύρω από τα Πλάτανα ο τρομαχτός χορός πήρε την ονομασία Σέρα. Μετά την εγκατάσταση των Ελλήνων του Πόντου στην Ελλάδα, ο τρομαχτός χορός, σταδιακά έφθασε να αποκαλείται σε παμποντιακό επίπεδο Σέρα». (Σάββας Καλεντερίδης: Ανατολικός Πόντος, ταξιδιωτικοί οδηγοί 17 σελ. 247).

Κατά τον καθηγητή Ευγ. Δρεπανίδη το όνομα Σέρα προήλθε από τη φράση: "όρχησις είς ιερά" και από τo, είς ιερά, Σιέρα = Σέρρα. 

Αποσπάσματα από το υπό έκδoση βιβλίο του Νίκου Ζουρνατζίδη που έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα "Εύξεινος Πόντος".

Τανωμένον Τσορβά ή σουρβά

Αρχαίων γεύση, η πατροπαράδοτη σούπα του Πόντου. Έδεσμα παρασκευασμένο με σοφία, που μέσα από την απλότητα των υλικών του, ταξιδεύεις σε αρχέγονες γεύσεις της γαίας.

Συνταγή που σίγουρα είναι πολλών «οψοποιών μαγγανεία».  

Μας άρεσε πολύ! Το μεγαλείο της γεύσης με τρία (3) μόνο συστατικά. Στάρι (σχετίζεται με την λατρεία της Δήμητρας), γιαούρτι(υγείαρτος?) και σαν καρύκευμα δυόσμος, αυτά...  

Από το "Νηστικό αρκούδι" έχουμε τα παρακάτω: Υπάρχουν δυο ειδών σορβάδες: ο τανωμένος και ο ξυγαλένεν. Ο πρώτος γίνεται με ταν' ή πασκιτάν', ο δεύτερος με υλιστόν. Και οι δύο έχουν ως βάση το κορκότο.

Καταλάβατε; Όχι; Διαβάστε παρακάτω! 

Ταν' είναι το αποβουτυρωμένο υγρό που απομένει μετά το χτύπημα του αγελαδινού ή βουβαλίσιου γιαουρτιού.

Πασκιτάν' είναι το προϊόν που παίρνουμε όταν βράσουμε το ταν' (σαν κρεμώδες τυρί ή μυζήθρα) και είναι υπόξινο.

Ξυγαλένεν είναι το γιαούρτι. 

Υλιστόν είναι το πλήρες σε λιπαρά στραγγιστό γιαούρτι. 

Κορκότο είναι το αποφλοιωμένο και χονδροαλεσμένο ή χονδροκοπανισμένο στάρι.  

Πασκιτάν και κορκότο βρίσκουμε στα μαγαζιά με παραδοσιακά προϊόντα. Αν το σούπερ μάρκετ είναι πιο κοντά, τότε αντικαθιστούμε το πασκιτάν με γιαούρτι σακούλας ή στραγγιστό γιαούρτι.

Η διαδικασία που ακολουθεί είναι απλή: βράζουμε - τανώνουμε - χαρατσώνουμε! Βράζουμε σε αλατισμένο νερό και χαμηλή προς μέτρια φωτιά το κορκότο μέχρι να χυλώσει. Τανώνουμε, ανακατεύουμε δηλαδή το γιαούρτι μαζί με ζουμί από την κατσαρόλα που ρίχνουμε σιγά-σιγά για να μην κόψει το γιαούρτι. Μόλις γίνουν ένα τα ρίχνουμε στην κατσαρόλα, ανακατεύουμε και αποσύρουμε το σκεύος από τη φωτιά. Χαρατσώνουμε, που σημαίνει ότι τηγανίζουμε τα αρωματικά μας: το ψιλοκομμένο κρεμμύδι (και αν μας αρέσει δυόσμο) στο ελαιόλαδο (ή σε φρέσκο βούτυρο) και τα προσθέτουμε στη σούπα. Ανακατεύουμε και σερβίρουμε. Το καλοκαίρι ο τανωμένος σορβάς τρώγεται και κρύος.

Περισσότερες φωτογραφίες

Φωτογραφίες Φάνης Μαλκίδης