"Διαμαρτυρία ενάντια στην επένδυση εξόρυξης χρυσού στο Πέραμα Θράκης. Συγκέντρωση και πορεία διαμαρτυρίας ενάντια στην επένδυση των χρυσωρυχείων στο Πέραμα πραγματοποίησε, το μεσημέρι, στην Αλεξανδρούπολη, η διανομαρχιακή επιτροπή κατά του χρυσού Ροδόπης-Έβρου, με τη συμμετοχή εκπροσώπων φορέων, πολιτών και μεγάλουΟ χρυσός, ως στοιχείο, σημαδεύει την ανθρωπότητα από την αρχή της. Οι μοναδικές ιδιότητες του χρυσού, και η σπανιότητα του είναι η αιτία που οι άνθρωποι τον λάτρεψαν, από τους πανάρχαιους πολιτισμούς μέχρι σήμερα. Ο χρυσός δεν οξειδώνεται (σκουριάζει), και δεν φθείρεται. Οι πρόγονοι μας πάντα κατά την συνήθεια τους έπλαθαν διδακτικούς μύθους. Στις ακτές του Εύξεινου Πόντου, εκεί όπου ο Ιάσων έφθασε κάποτε αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας που η φήμη για την ύπαρξή του πυροδοτούσε τη φαντασία και φούσκωνε τα πανιά των καραβιών, πολλούς αιώνες αργότερα ο μύθος για τον πολύτιμο χρυσό θα αποδεικνυόταν αληθινός. Οι μύθοι κρύβουν πάντα στον πυρήνα τους μια αληθινή ιστορία και στην περίπτωση της Κολχίδας ουδείς μπορεί να την αρνηθεί. Επίσης ο μύθος του Μίδα δείχνει πως ο πόθος για την απόκτησή του παρακάμπτει τη λογική και οδηγεί σε τραγικό αποτέλεσμα.
Η εκμετάλλευση χρυσού, αργύρου και μολύβδου είχε μεγάλη σημασία για τους αρχαίους λαούς και ιδιαίτερα για τους Αρχαίους Έλληνες. Υπάρχουν πολλές ιστορικές αναφορές που δηλώουν την αξία και τη σημασία των μετάλλων αυτών στη ζωή τους.
Ιδιαίτερα
ο χρυσός και ο άργυρος απότέλεσαν την εποχή εκείνη σύμβολο δύναμης και
εξουσίας, αντικείμενο λατρείας και πολύ συχνά αιτία πολέμου.
Τα μεγαλύτερα μεταλλεία εξόρυξης χρυσού παγκοσμίως λειτουργούσαν σε περιοχές της Μακεδονίας και Θράκης κατά την αρχαιότητα.
Πολλές
αρχαίες ελληνικές πόλεις και πολλοί ηγεμόνες στηρίζουν τη δύναμή τους
στην εκμετάλλευση των μεταλλείων αργύρου ή/και χρυσού. |
| Ο Ιάσων παρουσιάζει στον Πελία το χρυσόμαλλο δέρας. |
Παρακάτω παρατίθενται δύο άρθρα:
Το μεν πρώτο αναφέρεται στη Σημασία της εκμετάλλευσης χρυσού, μολύβδου – αργύρου και χαλκού στη Μακεδονία και Θράκη κατά την αρχαιότητα – Ιστορική αναδρομή, του Μιχάλη Βαβελίδη, καθηγητή Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ.
Το δε δεύτερο πρόκειται για τμήμα της πτυχιακής εργασίας των Γαργαρέτα Νικολάου και Νικολή Χρήστου, "Χρυσός και άργυρος στην Ελλάδα και πολύτιμοι και ημιπολύτιμοι λίθοι", Κοζάνη 2010.
-ο-
Η Σημασία της εκμετάλλευσης χρυσού, μολύβδου – αργύρου και χαλκού στη Μακεδονία και Θράκη κατά την αρχαιότητα – Ιστορική αναδρομή
Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, και τις μέχρι τώρα αρχαιολογικές και αρχαιομετρικές έρευνες, ο χαλκός, ο χρυσός, ο άργυρος και ο μόλυβδος είναι από τα πρώτα μέταλλα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Μεταλλουργικές δραστηριότητες στη Μακεδονία και Θράκη έχουμε ήδη από τη Νεολιθική Εποχή.Τα πρωϊμότερα κυρίως χάλκινα αντικείμενα βρέθηκαν σε ανασκαφές στους Σιταγρούς (Φάση ΙΙ 5200-4600 π.Χ.) και στο Ντικιλί Τας (5300-4500 π.Χ.). Στη φάση ΙΙΙ των Σιταγρών (4600-3500 π.Χ.), στο Ντικιλί Τας (3200-2000π.Χ. ΠΕΧ) και στη Σκάλα Σωτήρος της Θάσο (2300 π.Χ., π.Χ.) βρέθηκαν εκτός από χάλκινα και χρυσά αντικείμενα.
Την εποχή αυτή γινόταν εκμετάλλευση τοπικών πηγών για την κάλυψη προσωπικών κυρίως αναγκών. Αντίθετα, ο εντυπωσιακά μεγάλος αριθμός χρυσών, αργυρών, μολύβδινων και χάλκινων αντικειμένων που βρίσκονται ιδιαίτερα στα νεκροταφεία της αρχαϊκής, κλασικής και ελληνιστικής εποχής στη Μακεδονία και Θράκη, προϋποθέτει μια οργανωμένη και ανεπτυγμένη μεταλλευτική και μεταλλουργική δραστηριότητα.
Τα σημαντικότερα μεταλλευτικά κέντρα στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα βρίσκονται στο Λαύριο, στη ΒΑ Χαλκιδική, στη Θάσο, στην οροσειρά της Λεκάνης (Σκαπτή Ύλη), στο όρος Παγγαίο και στη Σίφνο. Η κατοχή μεταλλείων κατά την αρχαιότητα ιδιαίτερα χρυσού ήταν σύμβολο δύναμης, πλούτου και εξουσίας και απετέλεσε, σε πολλές περιπτώσεις αντικείμενο λατρείας αλλά και πολέμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τελευταίο είναι η εκστρατεία των Ελλήνων στην Τροία, η οποία οργανώνεται σε μια περίοδο που τα μυκηναϊκά βασίλεια γνωρίζουν οικονομική ύφεση, εξαιτίας της έλλειψης του χρυσού.
Ο Ηρόδοτος (Ιστορ. VI, 46-47) και ο Θουκυδίδης (Ι,100,2) αναφέρουν ότι ο σημαντικότερος παράγοντας του πλούτου και της ανάπτυξης της Θάσου κατά την αρχαιότητα ήταν «η πρόσοδος από τα μεταλλεία».
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (XVI,8.6 ) αναφέρει ότι: «Ύστερα ήρθε ο Φίλιππος Β΄ στην πόλη Κρηνίδες, την οποία αύξησε σε πληθυσμό και τη μετονόμασε σε Φιλίππους και τα μεταλλεία χρυσού που ήταν εκεί λιτά και άδοξα έφτιαξε καινούρια, ώστε να μπορεί να έχει προσόδους πάνω από 1000 τάλαντα ετησίως».
Η σημασία που είχε η εκμετάλλευση χρυσού κι αργύρου για τους Μακεδόνες φαίνεται και από την αναφορά του Λίβυου( 39,24,2 ) : «Ο Φίλιππος αύξησε τις προσόδους του βασιλείου του όχι μόνο με τη γεωργική παραγωγή και τα δικαιώματα ελλιμενισμού, αλλά εκσυγχρονίζοντας παλιά μεταλλεία και ανοίγοντας καινούργια σε πολλά μέρη».
Οι ποσότητες αυτές ήταν σημαντικές για τη δύναμη του Μακεδονικού βασιλείου και πιστεύουμε αρκετές για να κατακλείσουν την τότε αγορά με χρυσό νόμισμα υψηλότερης καθαρότητας (996 χιλιοστά), το ονομαζόμενο "φιλίππειον" και να εκτοπίσουν έτσι το περσικό "δαρικό"».
Δυτικά των μεταλλευτικών κέντρων της Νεάπολης (Καβάλα) και των Φιλίππων βρίσκεται το όρος Παγγαίο, το οποίο ήταν φημισμένο κατά την αρχαιότητα για τα κοιτάσματα χρυσού και αργύρου που υπήρχαν σε αυτό. Η εκμετάλλευση χρυσού και αργύρου στο όρος Παγγαίο είναι γνωστή από πληθώρα αρχαίων και μεταγενέστερων συγγραφέων.
Ο μύθος αναφέρει ότι ο βασιλιάς των Θηβών Κάδμος ήταν ο πρώτος ο οποίος ίδρυσε μεταλλεία χρυσού στο Παγγαίο, καθώς και τον πλούσιο βασιλιά της περιοχής Ρήσο ο οποίος πήγε στην Τροία με χρυσή πανοπλία τα «χρύσεια πελώρια».
Το δεύτερο σε μέγεθος και έκταση (μετά το Λαύριο) μεταλλευτικό κέντρο στον ελλαδικό χώρο αποτελεί, σύμφωνα με τις έρευνές μας το βορειοανατολικό τμήμα της χερσονήσου της Χαλκιδικής.
 |
| Κοιτάσματα χρυσού και ίχνη αρχαίας μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Μακεδονία και Θράκη. |
Οι έρευνες δείχνουν ότι στην περιοχή έχουμε συνεχή εκμετάλλευση μολύβδου-αργύρου τουλάχιστον από τον 7ο π.Χ. αιώνα, χρονολογία ίδρυσης των αρχαίων Σταγείρων από αποίκους της νήσου Άνδρου.
Τα κοιτάσματα χρυσού εκμεταλλεύτηκαν και κατά τους Νεότερους χρόνους. Ένα παράδειγμα νεότερης εκμετάλλευσης χρυσού αποτελεί ο Γαλλικός ποταμός (αρχαία ονομασία Εχέδωρος, δηλαδή ο έχων\ ή ο φέρων δώρα).
Η συνολική παραγωγή στο Γαλλικό ποταμό από το 1953 έως το 1960 ανήλθε στα 1.355 κιλά. Από τις αρχές του 20ου αιώνα, στρατηγικής σημασίας και αναμφισβήτητα πλουτοπαραγωγικές μονάδες εθνικής σημασίας αποτέλεσαν και τα μεταλλεύματα χρωμίου, σιδήρου, μαγγανίου και ιδιαίτερα βωξίτη και σιδηρονικελίου.
-ο-
Χρυσός και άργυρος στην Ελλάδα και πολύτιμοι και ημιπολύτιμοι λίθοι
Πρόλογος
Στην αρχαία Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα, στη περίοδο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, τα αντικείμενα που ήταν κατασκευασμένα από πολύτιμα μέταλλα, δηλαδή από χρυσό και αργυρό, τα ονόμαζαν «φθόνος θεών». Σύμφωνα με αυτή την
έκφραση, η οποία αποτελούσε ένα άγραφο νόμο ανάμεσα στους πολίτες, όποιος κατείχε τέτοιου είδους αντικείμενα λόγω της οικονομικής του ευχέρειας, θεωρούνταν ότι θα προκαλούσε τους θεούς και το φθόνο τους γιατί μόνο αυτοί κατείχαν το
προνόμιο να ξεχωρίζουν.
Φαίνεται λοιπόν ότι εκείνη την εποχή τα συγκεκριμένα μέταλλα, δηλαδή ο αργυρός και ο χρυσός, αποτελούσαν ένα τρόπο έκφρασης εξουσίας αλλά και έκφρασης της οικονομικής ευχέρειας.
Ο χρυσός και ο άργυρος είναι μέταλλα που δεν αλλοιώνονται με το πέρασμα του χρόνου. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν κάποια ευρήματα αλλά δυστυχώς όχι πολλά λόγω του ότι συνήθως τα μέταλλα τα έλιωναν και πάλι και τα χρησιμοποιούσαν εκ
νέου.
Αντικείμενα κατασκευασμένα από πολύτιμα μέταλλα έχουν εντοπιστεί κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών, είτε σε περιπτώσεις κατοικιών που ανήκαν σε ανθρώπους με ιδιαίτερη κοινωνική αξία, είτε σε ιερά ως προσφορές προς τους θεούς. Η απόκτηση των πολύτιμων μετάλλων ήταν σκοπός για πολλούς ευγενείς και βασιλιάδες, και αναφορές για την αναζήτηση τους και τη κατάκτηση τους καθώς και για την επίδειξη πλούτου που αυτά πρόσφεραν αναφέρονται σε έργα πολλών
ιστορικών και φιλοσόφων της αρχαιότητας.
 |
| Ερείπια των Ελληνιστικών Σταγείρων που ήρθαν στο φως το καλοκαίρι του 1999. Στο βάθος, το εργοστάσιο εμπλουτισμού μεταλλευμάτων |
Τη χρήση των πολύτιμων μετάλλων για επίδειξη του πλούτου αναφέρει στους Δειπνοσοφιστές ο Αθήναιος περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο 1600 νέοι έκαναν παρέλαση στους δρόμους της Αλεξάνδρειας: Από αυτούς διακόσιοι πενήντα νέοι
κρατούσαν χρυσές οινοχόες και τετρακόσιοι ασημένιες. Μια άλλη ομάδα διακοσίων είκοσι νεαρών κουβαλούσε χρυσούς και ασημένιους ψυκτήρες κρασιού. Μετά από αυτούς άλλα αγόρια μετέφεραν δοχεία για γλυκίσματα: είκοσι από αυτά ήσαν από
χρυσάφι, πενήντα από ασήμι, ενώ άλλα τριακόσια δοχεία ήσαν κοσμημένα με εγκαυστικές ζωγραφιές σε ποικίλους χρωματισμούς.
Από τα παραπάνω αναδεικνύεται και ένα άλλο συμπέρασμα, ότι πέρα από τις εισαγωγές που μπορεί να υπήρχαν, πολύτιμα μέταλλα υπήρχαν στο ορυκτό έδαφος της Ελλάδας.
Κάποιες πληροφορίες, ελάχιστες βέβαια, αναφέρουν ότι εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου στην Ελλάδα υπήρχε από την προϊστορική περίοδο, δηλαδή από το 2500 π.χ. έως και το 1125 π.χ. Περίπου στο τέλος αυτής της περιόδου χρονολογείται ο εντοπισμός χρυσού στη Β. Ελλάδα.
1.1.Ιστορία χρυσού
Τόσο αρχαιολογικά όσο και ιστορικά, υπάρχουν αναφορές και μαρτυρίες για το χρυσό ότι ήταν ένα από τα πρώτα μέταλλα που ο άνθρωπος χρησιμοποίησε και μάλιστα σε αυτοφυή μορφή. Το μέταλλο ο άνθρωπος το εντόπιζε στα ιζήματα των
ποταμών. Η λάμψη που είχε καθώς και το έντονο χρώμα του θεωρείται βέβαιο ότι εντυπωσίαζαν τους ανθρώπους των πρωτόγονων κοινωνιών.
Ο χρυσός πολύ γρήγορα ξεχώρισε και επικράτησε λόγω των ιδιοτήτων που είχε ως μέταλλο, εκτός του ότι ήταν και σπάνιο να εντοπιστεί. Ο χρυσός είχε το πλεονέκτημα έναντι των υπόλοιπων μετάλλων ότι ήταν εύκολο να κατεργαστεί και
επιπλέον ήταν και ανθεκτικός στη διάβρωση των οξέων με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται πιο εύκολα από τους ανθρώπους.
Κατά τη περίοδο της αρχαιότητας, ο χρυσός απέκτησε ιδιαίτερα σημασία για τους λαούς και ειδικά για τους αρχαίους Έλληνες. Η σπουδαιότητα που είχε ήταν τόσο μεγάλη που υπήρχαν μεγάλες εκδηλώσεις λατρείας γι’ αυτόν που έφταναν
ακόμα και σε περιπτώσεις πολέμου.
Ο πιο χαρακτηριστικός μύθος της αρχαιότητας που αναφέρεται στο χρυσό είναι αυτός του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Ενώ, είναι ευρέως γνωστό ότι η Αργοναυτική εκστρατεία έγινε για το χρυσόμαλλο δέρας, ο Στράβων αναφέρει ότι στους
χείμαρρους που υπήρχαν στο Καύκασο υπήρχαν σημαντικά χρυσοφόρα κοιτάσματα και θεωρείται ότι αυτός ήταν ο πραγματικός λόγος της εκστρατείας, οι Έλληνες ήθελαν να εκμεταλλευτούν αυτά τα κοιτάσματα.
 |
| Χρυσοί στατήρες Φιλίππου Β΄ και Αλεξάνδρου Γ΄από το θησαυρό της Αρχαίας Κορίνθου. |
Οικονομική αιτία θεωρείται ότι υπήρχε πίσω και από την εκστρατεία των Ελλήνων στη Τροία. Η Τροία ήταν μία πόλη με πλούσια κοιτάσματα χρυσού ενώ τα μυκηναϊκά βασίλεια την ίδια περίοδο, είχαν έλλειψη του πολύτιμου μετάλλου.
Όπως θα δούμε παρακάτω, μεγάλος αριθμός των κοιτασμάτων χρυσού εντοπίζονται στις περιοχές της Θράκης και της Μακεδονίας. Φαίνεται ότι παρόμοια κοιτάσματα υπήρχαν και στο παρελθόν στις ίδιες περιοχές αφού σε αυτές γίνονται
αναφορές από τον όμηρο, τον Ηρόδοτο και τον Αριστοτέλη: Στην περιοχή της Παιονίας, λένε, όταν πέφτουν συνέχεια βροχές, το χώμα λιώνει και βρίσκουν χρυσάφι που το ονομάζουν άπυρο (δηλαδή αυτοφυής χρυσός ο οποίος δεν έχει υποστεί
κατεργασία). Λένε μάλιστα πως το χώμα έχει τόσο πολύ χρυσάφι που ζυγίζει πάνω από μία μνα.
Μία περιοχή για την οποία γίνεται αναφορά σχεδόν σε όλες τις ελληνικές ιστορικές περιόδους είναι αυτή του ΒΑ τμήματος της Χαλκιδικής. Η περιοχή αυτή είναι το δεύτερο μεγαλύτερο μεταλλευτικό κέντρο στην Ελλάδα, μετά το Λαύριο. Στη περιοχή αυτή και πιο συγκεκριμένα, στο Μεταγγίτσι, στις Μαύρες Πέτρες και στην Ολυμπιάδα, πιθανολογείται ότι υπήρχε εκμετάλλευση του χρυσού από την προϊστορική εποχή. Η δραστηριότητα αυτή συνεχίστηκε με έντονο ρυθμό και κατά τη διάρκεια της κλασικής εποχής, τη βυζαντινή και τη οθωμανική περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι για να υπάρχει εκμετάλλευση για τόσους αιώνες, τα συγκεκριμένα κοιτάσματα ήταν ιδιαίτερα πλούσια.
1.2.Ιδιότητες χρυσού
Ο χρυσός είναι ένα μέταλλο και χημικό στοιχείο που έχει σαν ατομικό αριθμό το 79. Το ατομικό βάρος του χρυσού είναι 196,9665 και η θερμοκρασία τήξης του είναι 1064,43 C° ενώ η θερμοκρασία βρασμού του 2807 C°.
Ο χρυσός είναι μαλακό μέταλλο και με τη κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να μετατραπεί σε εξαιρετικά λεπτά φύλλα και σύρματα. Σαν μέταλλο, θεωρείται κορυφαίο στη κατηγορία των ευγενών, δηλαδή σε αυτά που είναι αδρανή στα χημικά. Πιο συγκεκριμένα, ο χρυσός δεν μπορεί να οξειδωθεί ούτε να διαβρωθεί από οξέα, εκτός από τη περίπτωση του βασιλικού ύδωρ. Ο χρυσός είναι ένα από τα δύο έγχρωμα μέταλλα μαζί με το χαλκό.
Οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του χρυσού είναι τα κάτωθι:
Ετυμολογία: Από το λατινικό aureum
Χημική φόρμουλα: Au
Σκληρότητα: 2,5-3
Πυκνότητα: 15,5-19,3. Αδιαφανής
Γραμμή σκόνης: Κίτρινη, στιλπνή
Χρώμα: Κίτρινο χρυσαφί, στιλπνώδες και μεταλλική λάμψη
Σχισμός: Δεν υπάρχει
Θραυσμός: Οδοντωτός
Συνεκτικότητα: Όχι εύθραυστο, πάρα πολύ ελάσιμο, μπορεί να κοπεί σε πολύ λεπτά φύλλα
Κρυσταλλικό σύστημα (μορφή): Κυβικό, σπάνια σε οκτάεδρα και κύβους, συχνά αναπτύσσεται σε δενδρίτες, φυλλοειδή και συρματώδη σχήματα. Επίσης βρίσκεται σε συμπαγείς και σφαιρικές μάζες (nuggets).
Παραγένεση: Υψηλής ως μέτριας θερμοκρασίας υδροθερμικές φλέβες και σε προσχωσιγενή πετρώματα ποταμών και λιμνών. Συναντάται μαζί με χαλαζία, αρσενοπυρίτη, πυρίτη, τουρμαλίνη.
Όμοια ορυκτά: Πυρίτης, χαλκοπυρίτης, μαρκασίτης.
Τοποθεσία: Νότιος Αφρική (Witwatersrand), ΗΠΑ (Καλιφόρνια), Βραζιλία, Ρωσία, Γκάνα, Κονγκό, Βενεζουέλα, Φιλιππίνες.
Ράβδωση: Λαμπερή κίτρινη
Δεδομένα Σκληρότητας: Μετρήσιμα
Αντοχή: Ελατή
Διαφάνεια: Αδιαφανής
1.3.Κοιτάσματα χρυσού
Ο χρυσός είναι ένα μετάλλευμα το οποίο εντοπίζεται στο στερεό φλοιό της γης. Η αναλογία του στο φλοιό είναι ανάλογης με αυτή του λευκόχρυσου, δηλαδή 0,005 gr/tn. Ο χρυσός είναι σιδηρόφιλο στοιχείο και αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι εντοπίζεται στους μετεωρίτες τριακόσιες φορές περισσότερο απ’ ότι στο στερεό φλοιό της γης.
Αντίθετα από το λευκόχρυσο, η εμφάνιση του χρυσού στους μαγματίτες συναντάται σε βασικά γαββρικά μάγματα και σε όξινα με γρανιτική σύσταση υλικά. Αυτός είναι και ο λόγος που ο χρυσός εντοπίζεται μέσα σε σχηματισμούς κοιτασμάτων πεντλαδίτη υψηλής θερμοκρασίας, σε κοιτάσματα μαγνητοπυρίτη στο Καναδά τα οποία συνδέονται με γαββρικά μάγματα και η παραλαβή του γίνεται κατά τον καθαρισμό του νικελίου και του χαλκού που παράγονται από αυτά.
Ο χρυσός εντοπίζεται συνήθως σαν αυτοφυής (Αn). Το ορυκτό αυτό κρυσταλλώνεται στην ολοεδρία του κυβικού συστήματος με σταθερά του πλέγματος α= 4, 079οΑ σε πιο σπάνιες περιπτώσεις.
Αν και ένα μεγάλο μέρος του χρυσού που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα προέρχεται από εισαγωγή όπως θα δούμε και παρακάτω, εντούτοις και στην Ελλάδα εντοπίζονται αρκετά κοιτάσματα χρυσού λόγω της γεωκτονικής και γεωολογικής της θέσης.
Τα πιο σημαντικά από αυτά τα κοιτάσματα εντοπίζονται κυρίως στη Θράκη και ειδικότερα στο Πέραμα Έβρου, στις περιοχές Κώνου, Οχιάς και Αγ. Δημητρίου Ροδόπης αλλά και στη Μακεδονία στις περιοχές Ολυμπιάδα, Μαύρες Πέτρες, Μαντέμ Λάκκος, Σκουριές Χαλκιδικής, Βάθη, Γερακαριό, Ποντοκερασιά Κιλκίς, Αλμωπία, Ορεινή, Βροντού, Άγγιστρο Σερρών, Παγγαίο, Σύμβολο, Παλιά Καβάλα, Λεκάνη Καβάλας και Φαρασινό Δράμας.
Κοιτάσματα χρυσού όμως εντοπίζονται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπως στην Εύβοια, στη Σίφνο, στη Μήλο, στη Σάμο, στη Λέσβο και στη Λήμνο. Αποθέματα ιλμενίτη, σπάνιων γαίων και προσχωματικού χρυσού έχουν εντοπιστεί και στα ιζήματα του Στρυμονικού Κόλπου.
Στις Σάπες, στα Πετρωτά Ροδόπης, στην Αισύμη, στη Κίρκη, στο Πέραμα, στα Πετρωτά Έβρου, στο Φακό Λήμνου και στο Προφήτη Ηλία της Μήλου, έχουν κάνει την εμφάνιση τους χρυσός επιθερμικού τύπου μέσα σε χαλαζιακές φλέβες. Στο Στανό Χαλκιδικής έχει εντοπιστεί θειούχος μεταλλοφορία με χρυσό. Στη Ξυλαγάνη Ροδόπης έχει κάνει την εμφάνιση του στρωματέγκλειστη χρυσοφόρος μεταλλοφορία Fe- Cu- Zn- Pb. Στη Παλιά Καβάλα έχει εντοπιστεί χρυσός ο οποίος περιέχει ποικίλα ποσά Zn, Pb, Cu, As, Sb, και Ag.
Στο Μυριόφυτο Κιλκίς, στα Μαύρα Λιθάρια και Άγιο Κωνσταντίνου Αγκίστρου, στα Μέταλλα Σερρών και στη Θυμαριά Καβάλας έχει κάνει την εμφάνιση του στα γνευσιακά πετρώματα χρυσοφόρος θειούχος μεταλλοφορία. Στα Κιμμέρια Ξάνθης έχει εντοπιστεί αυτοφυής χρυσός σε σχηματισμούς τύπου σκαρν.
Συγκέντρωση χρυσού με οικονομικό ενδιαφέρον υπάρχει και στο ορυκτό γιαροσίτης το οποίο έχει γενικό χημικό τύπο XFe3 (SO4)2(OH)6. Το συγκεκριμένο ορυκτό έχει εντοπιστεί στη Σίφνο, στην Εύβοια, στη Θάσο, στη Παλαιά Καβάλα, στη
Φτερούδα και στην Αξαντά Χαλκιδικής σε κοιτάσματα μικτών θειούχων.
Παλαιότερα, είχαν εντοπιστεί πρωτογενείς εμφανίσεις χρυσού στις οροσειρές του Βερμίου Ημαθίας, στα Κρουσία Χαλκιδικής, στο Μενοικίο Σερρών, στο Παγγαίο και το Σύμβολο Καβάλας, στο Κάτω Νευροκόπι, στην Εύβοια και στην Πελοπόννησο. Στο Καλλιανό Ευβοίας εντοπίστηκε χρυσός (4,6 g/ t) σε υδροθερμικές χαλαζιακές φλέβες οι οποίες ήταν πλούσιες σε διάφορα σουλφίδια.
Στα Σέρβια Κοζάνης, στο Λαγκαδά, στο Στρυμόνα και στο Γαλλικό ποταμό, εντοπίστηκαν κοιτάσματα προσχωματικού χρυσού τα οποία όμως ήταν μη εκμεταλλεύσιμα.
Κατά τους νεότερους χρόνους, τα κοιτάσματα του Γαλλικού ποταμού ήταν καιτα μοναδικά χρυσοφόρα όπως φαίνεται και από το παρακάτω πίνακα:
Τα συγκεκριμένα κοιτάσματα δεν είναι εκμεταλλεύσιμα σήμερα γιατί θεωρούνται πως δεν συμφέρουν πλέον.
Τα κοιτάσματα χρυσού που έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες βάση της ορυκτολογικής τους σύστασης και τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται. Η πρώτη κατηγορία είναι τα προσχωματικά ή αλλιώς δευτερογενή. Ο χρυσός που ανήκει σε αυτή τη κατηγορία εντοπίζεται κυρίως αυτοφυής και σε προσχώσεις ποταμών και χειμάρρων.
Η δεύτερη κατηγορία είναι ο πρωτογενής χρυσός που εντοπίζεται μαζί με το χαλαζία, καθώς και μέσα στα ορυκτά σιδήρου, αρσενικού, χαλκού, κ.λπ. Στη περίπτωση των πρωτογενών κοιτασμάτων, υπάρχει περίπτωση ο χρυσός να εντοπιστεί και στη μορφή ενώσεων του τελουρίου και του βισμουθίου.
Ο χρυσός που έχει εντοπιστεί στην Ελλάδα έχει περιεκτικότητα σε αργυρό που κυμαίνεται σε ποσοστά 0,25% με 44%. Ο χρυσός που παρουσιάζει τη χαμηλότερη περιεκτικότητα σε άργυρο είναι αυτός που εντοπίζεται σε προσχωματικά κοιτάσματα, περίπου 10% κατά μέσο όρο. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά τη διάρκεια της μεταφοράς των ιζημάτων μέσα στα ποτάμια ο αργυρός απομακρύνεται από το χρυσό. Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο μεταφέρεται ο χρυσός από την αρχική του πηγή, τόσο πιο καθαρός γίνεται.
Αναφορικά με τη περιεκτικότητα σε χαλκό, γενικότερα ο ελληνικός χρυσός έχει πολύ χαμηλά επίπεδα, περίπου 0,30% κατά μέσο όρο. Στο μεγαλύτερο ποσοστό του χρυσού υπάρχει ελεύθερος χαλκός ενώ σε πολύ μικρότερο ποσοστό η περιεκτικότητα
του χαλκού μπορεί να ανέρχεται ακόμα και μέχρι 4,80%.
1.4. Εμπλουτισμός μεταλλευμάτων χρυσού
Ο εμπλουτισμός των μετάλλων είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα μετάλλευμα που έχει εξορυχτεί, διαχωρίζεται με τη χρήση φυσικών μεθόδων προκειμένου να εξαχθούν τα ορυκτά που έχουν οικονομικό ενδιαφέρον.
Για να επιλεχτεί η κατάλληλη επεξεργασία για τα μεταλλεύματα χρυσού θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κάποια κριτήρια τα οποία χωρίζονται στις εξής τέσσερις κατηγορίες:
1. Τεχνολογικά
• Βαθμός ανάπτυξης και βιομηχανικές εφαρμογές
• Βαθμός ανάκτησης των περιεχόμενων αξιών στο συμπύκνωμα
• Κατανάλωση ενέργειας και πρώτων υλών
2. Περιβαλλοντικά
• Ποιότητα και ποσότητα αποβλήτων
• Συμβατότητα αποβλήτων με περιβαλλοντικούς κανονισμούς
3. Οικονομικά
• Πάγιο και λειτουργικό κόστος, ετήσια έσοδα
• Απόδοση κεφαλαίου
• Κόστος ανάπτυξης της μεθόδου
4. Εμπορικά
• Ποιότητα προϊόντων και παραπροϊόντων
• Δυνατότητες – Περιορισμοί εμπειρίας
Κάποιες από τις εναλλακτικές μεθόδους κατεργασίας του συμπυκνώματος σιδηροπυρίτη Ολυμπιάδας παρατίθενται στο παρακάτω πίνακα:
Μία περιοχή για την οποία γίνεται αναφορά σχεδόν σε όλες τις ελληνικές ιστορικές περιόδους είναι αυτή του ΒΑ τμήματος της Χαλκιδικής. Η περιοχή αυτή είναι το δεύτερο μεγαλύτερο μεταλλευτικό κέντρο στην Ελλάδα, μετά το Λαύριο. Στη περιοχή αυτή και πιο συγκεκριμένα, στο Μεταγγίτσι, στις Μαύρες Πέτρες και στην Ολυμπιάδα, πιθανολογείται ότι υπήρχε εκμετάλλευση του χρυσού από την προϊστορική εποχή. Η δραστηριότητα αυτή συνεχίστηκε με έντονο ρυθμό και κατά τη διάρκεια της κλασικής εποχής, τη βυζαντινή και τη οθωμανική περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι για να υπάρχει εκμετάλλευση για τόσους αιώνες, τα συγκεκριμένα κοιτάσματα ήταν ιδιαίτερα πλούσια.
1.2.Ιδιότητες χρυσού
Ο χρυσός είναι ένα μέταλλο και χημικό στοιχείο που έχει σαν ατομικό αριθμό το 79. Το ατομικό βάρος του χρυσού είναι 196,9665 και η θερμοκρασία τήξης του είναι 1064,43 C° ενώ η θερμοκρασία βρασμού του 2807 C°.
Ο χρυσός είναι μαλακό μέταλλο και με τη κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να μετατραπεί σε εξαιρετικά λεπτά φύλλα και σύρματα. Σαν μέταλλο, θεωρείται κορυφαίο στη κατηγορία των ευγενών, δηλαδή σε αυτά που είναι αδρανή στα χημικά. Πιο συγκεκριμένα, ο χρυσός δεν μπορεί να οξειδωθεί ούτε να διαβρωθεί από οξέα, εκτός από τη περίπτωση του βασιλικού ύδωρ. Ο χρυσός είναι ένα από τα δύο έγχρωμα μέταλλα μαζί με το χαλκό.
Οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του χρυσού είναι τα κάτωθι:
Ετυμολογία: Από το λατινικό aureum
Χημική φόρμουλα: Au
Σκληρότητα: 2,5-3
Πυκνότητα: 15,5-19,3. Αδιαφανής
Γραμμή σκόνης: Κίτρινη, στιλπνή
Χρώμα: Κίτρινο χρυσαφί, στιλπνώδες και μεταλλική λάμψη
Σχισμός: Δεν υπάρχει
Θραυσμός: Οδοντωτός
Συνεκτικότητα: Όχι εύθραυστο, πάρα πολύ ελάσιμο, μπορεί να κοπεί σε πολύ λεπτά φύλλα
Κρυσταλλικό σύστημα (μορφή): Κυβικό, σπάνια σε οκτάεδρα και κύβους, συχνά αναπτύσσεται σε δενδρίτες, φυλλοειδή και συρματώδη σχήματα. Επίσης βρίσκεται σε συμπαγείς και σφαιρικές μάζες (nuggets).
Παραγένεση: Υψηλής ως μέτριας θερμοκρασίας υδροθερμικές φλέβες και σε προσχωσιγενή πετρώματα ποταμών και λιμνών. Συναντάται μαζί με χαλαζία, αρσενοπυρίτη, πυρίτη, τουρμαλίνη.
Όμοια ορυκτά: Πυρίτης, χαλκοπυρίτης, μαρκασίτης.
Τοποθεσία: Νότιος Αφρική (Witwatersrand), ΗΠΑ (Καλιφόρνια), Βραζιλία, Ρωσία, Γκάνα, Κονγκό, Βενεζουέλα, Φιλιππίνες.
Ράβδωση: Λαμπερή κίτρινη
Δεδομένα Σκληρότητας: Μετρήσιμα
Αντοχή: Ελατή
Διαφάνεια: Αδιαφανής
1.3.Κοιτάσματα χρυσού
Ο χρυσός είναι ένα μετάλλευμα το οποίο εντοπίζεται στο στερεό φλοιό της γης. Η αναλογία του στο φλοιό είναι ανάλογης με αυτή του λευκόχρυσου, δηλαδή 0,005 gr/tn. Ο χρυσός είναι σιδηρόφιλο στοιχείο και αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι εντοπίζεται στους μετεωρίτες τριακόσιες φορές περισσότερο απ’ ότι στο στερεό φλοιό της γης.
Αντίθετα από το λευκόχρυσο, η εμφάνιση του χρυσού στους μαγματίτες συναντάται σε βασικά γαββρικά μάγματα και σε όξινα με γρανιτική σύσταση υλικά. Αυτός είναι και ο λόγος που ο χρυσός εντοπίζεται μέσα σε σχηματισμούς κοιτασμάτων πεντλαδίτη υψηλής θερμοκρασίας, σε κοιτάσματα μαγνητοπυρίτη στο Καναδά τα οποία συνδέονται με γαββρικά μάγματα και η παραλαβή του γίνεται κατά τον καθαρισμό του νικελίου και του χαλκού που παράγονται από αυτά.
Ο χρυσός εντοπίζεται συνήθως σαν αυτοφυής (Αn). Το ορυκτό αυτό κρυσταλλώνεται στην ολοεδρία του κυβικού συστήματος με σταθερά του πλέγματος α= 4, 079οΑ σε πιο σπάνιες περιπτώσεις.
Αν και ένα μεγάλο μέρος του χρυσού που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα προέρχεται από εισαγωγή όπως θα δούμε και παρακάτω, εντούτοις και στην Ελλάδα εντοπίζονται αρκετά κοιτάσματα χρυσού λόγω της γεωκτονικής και γεωολογικής της θέσης.
Τα πιο σημαντικά από αυτά τα κοιτάσματα εντοπίζονται κυρίως στη Θράκη και ειδικότερα στο Πέραμα Έβρου, στις περιοχές Κώνου, Οχιάς και Αγ. Δημητρίου Ροδόπης αλλά και στη Μακεδονία στις περιοχές Ολυμπιάδα, Μαύρες Πέτρες, Μαντέμ Λάκκος, Σκουριές Χαλκιδικής, Βάθη, Γερακαριό, Ποντοκερασιά Κιλκίς, Αλμωπία, Ορεινή, Βροντού, Άγγιστρο Σερρών, Παγγαίο, Σύμβολο, Παλιά Καβάλα, Λεκάνη Καβάλας και Φαρασινό Δράμας.
Κοιτάσματα χρυσού όμως εντοπίζονται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπως στην Εύβοια, στη Σίφνο, στη Μήλο, στη Σάμο, στη Λέσβο και στη Λήμνο. Αποθέματα ιλμενίτη, σπάνιων γαίων και προσχωματικού χρυσού έχουν εντοπιστεί και στα ιζήματα του Στρυμονικού Κόλπου.
Στις Σάπες, στα Πετρωτά Ροδόπης, στην Αισύμη, στη Κίρκη, στο Πέραμα, στα Πετρωτά Έβρου, στο Φακό Λήμνου και στο Προφήτη Ηλία της Μήλου, έχουν κάνει την εμφάνιση τους χρυσός επιθερμικού τύπου μέσα σε χαλαζιακές φλέβες. Στο Στανό Χαλκιδικής έχει εντοπιστεί θειούχος μεταλλοφορία με χρυσό. Στη Ξυλαγάνη Ροδόπης έχει κάνει την εμφάνιση του στρωματέγκλειστη χρυσοφόρος μεταλλοφορία Fe- Cu- Zn- Pb. Στη Παλιά Καβάλα έχει εντοπιστεί χρυσός ο οποίος περιέχει ποικίλα ποσά Zn, Pb, Cu, As, Sb, και Ag.
Στο Μυριόφυτο Κιλκίς, στα Μαύρα Λιθάρια και Άγιο Κωνσταντίνου Αγκίστρου, στα Μέταλλα Σερρών και στη Θυμαριά Καβάλας έχει κάνει την εμφάνιση του στα γνευσιακά πετρώματα χρυσοφόρος θειούχος μεταλλοφορία. Στα Κιμμέρια Ξάνθης έχει εντοπιστεί αυτοφυής χρυσός σε σχηματισμούς τύπου σκαρν.
 |
| Ψήγματα χρυσού |
Παλαιότερα, είχαν εντοπιστεί πρωτογενείς εμφανίσεις χρυσού στις οροσειρές του Βερμίου Ημαθίας, στα Κρουσία Χαλκιδικής, στο Μενοικίο Σερρών, στο Παγγαίο και το Σύμβολο Καβάλας, στο Κάτω Νευροκόπι, στην Εύβοια και στην Πελοπόννησο. Στο Καλλιανό Ευβοίας εντοπίστηκε χρυσός (4,6 g/ t) σε υδροθερμικές χαλαζιακές φλέβες οι οποίες ήταν πλούσιες σε διάφορα σουλφίδια.
Στα Σέρβια Κοζάνης, στο Λαγκαδά, στο Στρυμόνα και στο Γαλλικό ποταμό, εντοπίστηκαν κοιτάσματα προσχωματικού χρυσού τα οποία όμως ήταν μη εκμεταλλεύσιμα.
Κατά τους νεότερους χρόνους, τα κοιτάσματα του Γαλλικού ποταμού ήταν καιτα μοναδικά χρυσοφόρα όπως φαίνεται και από το παρακάτω πίνακα:
| Έτος | Kg | Καθαρότητα |
|---|---|---|
| 1953 | 70,6 | 902/1000 |
| 1954 | 223,2 | 805/1000 |
| 1955 | 228,8 | 910/1000 |
| 1956 | 113,7 | 911/1000 |
| 1957 | 244,2 | 916/1000 |
| 1958 | 215,5 | 910/1000 |
| 1959-60 | 259,2 | 915/1000 |
| Σύνολο | 1355,2 |
 |
| Ψήγματα χρυσού. Άνω: Ουάσιγκτον, Καλιφόρνια Κάτω: Βικτόρια (Αυστραλία) |
Τα κοιτάσματα χρυσού που έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες βάση της ορυκτολογικής τους σύστασης και τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται. Η πρώτη κατηγορία είναι τα προσχωματικά ή αλλιώς δευτερογενή. Ο χρυσός που ανήκει σε αυτή τη κατηγορία εντοπίζεται κυρίως αυτοφυής και σε προσχώσεις ποταμών και χειμάρρων.
Η δεύτερη κατηγορία είναι ο πρωτογενής χρυσός που εντοπίζεται μαζί με το χαλαζία, καθώς και μέσα στα ορυκτά σιδήρου, αρσενικού, χαλκού, κ.λπ. Στη περίπτωση των πρωτογενών κοιτασμάτων, υπάρχει περίπτωση ο χρυσός να εντοπιστεί και στη μορφή ενώσεων του τελουρίου και του βισμουθίου.
Ο χρυσός που έχει εντοπιστεί στην Ελλάδα έχει περιεκτικότητα σε αργυρό που κυμαίνεται σε ποσοστά 0,25% με 44%. Ο χρυσός που παρουσιάζει τη χαμηλότερη περιεκτικότητα σε άργυρο είναι αυτός που εντοπίζεται σε προσχωματικά κοιτάσματα, περίπου 10% κατά μέσο όρο. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά τη διάρκεια της μεταφοράς των ιζημάτων μέσα στα ποτάμια ο αργυρός απομακρύνεται από το χρυσό. Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο μεταφέρεται ο χρυσός από την αρχική του πηγή, τόσο πιο καθαρός γίνεται.
 |
| Προσχωματικός χρυσός |
1.4. Εμπλουτισμός μεταλλευμάτων χρυσού
Ο εμπλουτισμός των μετάλλων είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα μετάλλευμα που έχει εξορυχτεί, διαχωρίζεται με τη χρήση φυσικών μεθόδων προκειμένου να εξαχθούν τα ορυκτά που έχουν οικονομικό ενδιαφέρον.
Για να επιλεχτεί η κατάλληλη επεξεργασία για τα μεταλλεύματα χρυσού θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κάποια κριτήρια τα οποία χωρίζονται στις εξής τέσσερις κατηγορίες:
1. Τεχνολογικά
• Βαθμός ανάπτυξης και βιομηχανικές εφαρμογές
• Βαθμός ανάκτησης των περιεχόμενων αξιών στο συμπύκνωμα
• Κατανάλωση ενέργειας και πρώτων υλών
2. Περιβαλλοντικά
• Ποιότητα και ποσότητα αποβλήτων
• Συμβατότητα αποβλήτων με περιβαλλοντικούς κανονισμούς
3. Οικονομικά
• Πάγιο και λειτουργικό κόστος, ετήσια έσοδα
• Απόδοση κεφαλαίου
• Κόστος ανάπτυξης της μεθόδου
4. Εμπορικά
• Ποιότητα προϊόντων και παραπροϊόντων
• Δυνατότητες – Περιορισμοί εμπειρίας
Κάποιες από τις εναλλακτικές μεθόδους κατεργασίας του συμπυκνώματος σιδηροπυρίτη Ολυμπιάδας παρατίθενται στο παρακάτω πίνακα:
| Περιγραφή μεθόδου | Κλίμακα δοκιμών | Ανάκτηση Au (%) |
|---|---|---|
| Φρύξη | ||
| Οξειδωτική φρύξη ενός σταδίου | Βιομηχανική, Ελλάδα | 75 |
| Αναγωγική- Οξειδωτική φρύξη δύο σταδίων | Ημιοβιομηχανική, Σουηδία | 65 |
| Θειοτική Φρύξη | Ημιοβιομηχανική, Φιλανδία | 65 |
| Φρύξη σε κενό | Εργαστηριακή, ΜΕΤΒΑ | 75 |
| Φρύξη σε αδρανή ατμόσφαιρα | Εργαστηριακή, ΜΕΤΒΑ | 87 |
| Χλωριωτική φρύξη | Ημιοβιομηχανική, Ιαπωνία | 95 |
| Υδατική οξείδωση με πίεση | ||
| Σε υψηλή θερμοκρασία | Ημιοβιομηχανική, Καναδάς | 99 |
| Σε χαμηλή θερμοκρασία | Ημιοβιομηχανική, Καναδάς | 80 |
| Βακτηριακή οξείδωση | Εργαστηριακή, ΗΠΑ | 90 |
| Απευθείας κυάνωση | Εργαστηριακή, ΜΕΤΒΑ | 12 |
| Κυάνωση με πίεση | Εργαστηριακή, Γερμανία | 10 |
| Λεπτομερής λειοτρίβηση – | Εργαστηριακή, ΜΕΤΒΑ | 30 (;) |
| Κυάνωση | ||
| Τήξη | Εργαστηριακή (;), Αυστραλία | 90 (;) |
1.5. Οικονομικά στοιχεία χρυσού
Στην Ελλάδα η χρήση χρυσού φτάνει περίπου τους 14 τόνους κάθε χρόνου, ο
οποίος κυρίως χρησιμοποιείται για τη κατασκευή κοσμημάτων. Ο χρυσός αυτός είναι
κυρίως εισαγόμενος από την Ελβετία.
Οι ανάγκες της χρυσοχοΐας που καλύπτει αυτή η ποσότητα δεν ήταν πάντα τόσο
μεγάλη, αλλά αυξήθηκε μετά το 1950 που ο κλάδος αναπτύχθηκε λόγω του
τουρισμού. Σήμερα, ο κλάδος θεωρείται ιδιαίτερα ανεπτυγμένος και σε αυτόν
απασχολούνται με διάφορους τρόπους περίπου 40.000 άτομα.
Αναφορικά με τα αποθέματα χρυσού που έχει η Τράπεζα της Ελλάδος αυτά μετά
το 200 φτάνουν τους 122 τόνους, μία ποσότητα που έχει διαμορφωθεί ύστερα από
αίτημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αναμφίβολα, παγκοσμίως ο χρυσός σαν αξία είναι και σταθερή αλλά και
ασφαλής. Ειδικά, οι περιοχές που έχουν κοιτάσματα χρυσού και μία σημαντική πηγή
για την οικονομία τους έχουν αλλά και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία
γεωστρατηγικά.
Σε πολλές χώρες παγκοσμίως σήμερα λειτουργούν μεταλλεία χρυσού και
απόπειρες γίνεται ώστε και η Ελλάδα να ακολουθήσει μία τέτοια κατεύθυνση όπως
φαίνεται από το παρακάτω έργο:
Έργο Χρυσού Περάματος στη Θράκη
Η φύση ήταν γενναιόδωρη για την περιοχή της Θράκης όσον αφορά το κοίτασμα
χρυσού στο Πέραμα, το οποίο βρίσκεται γεωγραφικά σε ορεινή περιοχή απομακρυσμένη
από αστικά κέντρα, χωρίς κάποια μορφή ανάπτυξης και προσιδιάζουσα για
μεταλλευτική δραστηριότητα.
Η άμεση προτεινόμενη επένδυση εκτιμάται στο ποσό των 72 εκατ. Ευρώ, και σε βάθος
δεκαετίας θα επενδυθούν στην περιοχή ακόμη 158 εκατ. Ευρώ. Οι άμεσες θέσεις
εργασίας ανέρχονται σε 200, και η έμμεση απασχόληση θα ανέλθει σ’ επιπλέον 800
θέσεις εργασίας. Το 70% των κεφαλαίων αυτών θα επενδυθεί στην περιοχή της
Θράκης, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο θα έχει εισροές από την άμεση φορολογία της
εταιρείας ύψους πάνω απο 100 εκατ. Ευρώ.
Το έργο, σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κρίθηκε ως
κοινωνικά επωφελές και απολύτως θετικό για την ανάπτυξη της περιοχής και την
βελτίωση της ευημερίας της τοπικής κοινωνίας. Να σημειωθεί πως η τοπική κοινωνία,
σε πρόσφατη έρευνα γνώμης, τάσσεται υπέρ της υλοποίησης του έργου.
Η Μέτοχος Εταιρεία
Η Eldorado Gold Corporation είναι σημαντική διεθνής μεταλλευτική εταιρεία με
εγκαταστάσεις στην Κίνα, Βραζιλία και Τουρκία. Εδρεύει στο Βανκούβερ του Καναδά,
και είναι μέτοχος 100% της εταιρείας "Χρυσωρυχεία Θράκης".
Μεταξύ των άλλων δραστηριοτήτων της - έρευνα και ανάπτυξη νέων κοιτασμάτων ανά
τον κόσμο- λειτουργεί με εξαιρετική επιτυχία και απόλυτη ασφάλεια δύο σημαντικά
μεταλλεία στην Κίνα και Τουρκία, με ετήσια παραγωγή περίπου 350.000 ουγκιές
χρυσού τον χρόνο. Η εταιρεία έχει κατασκευάσει και λειτουργεί μεταλλεία ανά τον
κόσμο, τα οποία έχουν κερδίσει πολλά βραβεία για την περιβαλλοντική τους
συμβατότητα και τις υψηλές περιβαλλοντικές τους προδιαγραφές.
Ας σημειωθεί ότι η υλοποίηση και διαχείριση αυτών των έργων πραγματοποιείται με
υποδειγματικό τρόπο, στα πλαίσια πάντα του κοινωνικού διαλόγου με την συμμετοχή
τοπικών φορέων στους εποπτικούς μηχανισμούς λειτουργίας και συμμόρφωσης των
έργων, και με προφανή και άμεσα ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.
Υπό τις παρούσες δύσκολες συνθήκες και τις δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον και
στην προσπάθεια που γίνεται για την ανάπτυξη όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών
της χώρας, το έργο χρυσού Περάματος αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της οικονομικής
ενδυνάμωσης της Θράκης και στήριξης της τοπικής κοινωνίας. Οι όποιες επιφυλάξεις
στην υλοποίηση του έργου αγνοούν πλήρως τα διεθνή και ευρωπαϊκά δεδομένα και τις
σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, και δρουν - δυστυχώς - ανασταλτικά στην οικονομική
και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής.
Η εταιρεία είναι απόλυτα ανοικτή στον διάλογο με την τοπική Αυτοδιοίκηση, την
κεντρική Κυβέρνηση και την τοπική Κοινωνία, και με υψηλό αίσθημα εταιρικής
κοινωνικής ευθύνης προσβλέπει στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του έργου.
 |
| Γράφημα περιεκτικότητας χρυσού διαχρονικά, κατά χώρα παραγωγής |
Ο παραλογισμός της εξόρυξης χρυσού
Το περιβαλλοντικό κόστος που πληρώνει ο πλανήτης για την εξόρυξη πρωτογενούς
χρυσού είναι ανυπολόγιστο και θα συνεχίσει να αυξάνεται καθώς οι περιεκτικότητες
των μεταλλευμάτων φθίνουν ραγδαία σε παγκόσμιο επίπεδο. Μόνη λύση η ανακύκλωση
του ήδη εξορυχθέντος χρυσού.
Το περιβαλλοντικό κόστος που πληρώνει ο πλανήτης για να συντηρούμε τον σημερινό
σπάταλο τρόπο ζωής είναι ανυπολόγιστο και θα συνεχίσει να αυξάνεται καθώς οι
περιεκτικότητες των μεταλλευμάτων φθίνουν ραγδαία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Και αν ορισμένα μέταλλα είναι απαραίτητα και η ύπαρξη κάποιων μεταλλείων μπορεί
να θεωρηθεί ως αναγκαίο κακό, στην περίπτωση των μεταλλείων χρυσού τίθενται
τεράστια ηθικά ζητήματα, και η κατάσταση αγγίζει πλέον τα όρια του
παραλογισμού. Η παραγωγή χρυσού υπερδιπλασιάστηκε από το 1980 και μετά,
προερχόμενη κατά κανόνα από μεταλλεία μικρότερης περιεκτικότητας (βλ.
διαγράμματα) και με τρομακτικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από την ίδια τη μεταλλευτική βιομηχανία
(“Resource Consumption Intensity and the Sustainability of Gold Mining”, Gavin
Mudd, 2007) για την παραγωγή ενός κιλού χρυσού απαιτούνται κατά μέσο όρο:
 |
| Γράφημα παγκόσμιας παραγωγής χρυσού κατά χώρα. |
• 150 κιλά κυανίου
• 40.000 kWh ενέργειας και
• 477.000 λίτρα νερού
και εκπέμπονται 11,5 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα. Η μεταλλουργία χρυσού είναι μια
εξαιρετικά ενεργοβόρα βιομηχανία, με σημαντική “συνεισφορά” στην επιδείνωση
του φαινομένου του θερμοκηπίου. Όλα αυτά τα κρίσιμα για το περιβάλλον μεγέθη
αυξάνονται δραματικά, καθώς μειώνεται η περιεκτικότητα των μεταλλευμάτων, όπως
δείχνουν τα παρακάτω διαγράμματα. Για μετάλλευμα περιεκτικότητας κάτω των 2 γρ.
χρυσού ανά τόνο, όπως είναι πολλά από τα σημερινά “κοιτάσματα” (οι Σκουριές στη
Χαλκιδική έχουν 0,8 γρ. ανά τόνο), απαιτείται το τρομακτικό ποσό των 1.000 κιλών
κυανίου για κάθε κιλό χρυσού!
Πηγές
Χρυσός και άργυρος στην Ελλάδα: πολύτιμοι και ημιπολύτιμοι λίθοι. Γαργαρέτας , Νικόλαος και Νικολής, Χρήστος (2010). Πτυχιακή thesis, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΧΡΥΣΟΥ, ΜΟΛΥΒΔΟΥ – ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ – ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ. Του Μιχάλη Βαβελίδη, καθηγητή Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, Τομέας Ορυκτολογίας- Πετρολογίας- Κοιτασματολογίας.
Πηγές
Χρυσός και άργυρος στην Ελλάδα: πολύτιμοι και ημιπολύτιμοι λίθοι. Γαργαρέτας , Νικόλαος και Νικολής, Χρήστος (2010). Πτυχιακή thesis, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΧΡΥΣΟΥ, ΜΟΛΥΒΔΟΥ – ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ – ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ. Του Μιχάλη Βαβελίδη, καθηγητή Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, Τομέας Ορυκτολογίας- Πετρολογίας- Κοιτασματολογίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου