«ΣΑΟΣ»: Άγονη γραμμή γόνιμη ιστορία

Το ΣΑΟΣ στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης

Γόνιμη ιστορία
Από αρχαιοτάτων χρόνων οι Σαμοθράκες είχαν σχέση με την θάλασσα αφού ως γνωστόν, είχαν υπό την κατοχήν των τα λεγόμενα Σαμοθράκια τείχη, δηλαδή τις πόλεις Σάλην, Ζώνην, Σέρρειον και Μεσημβρίαν. Έλαβε δε το ναυτικό της Σαμοθράκης μέρος στη ναυμαχία της Σαλαμίνος.

Ο μύθος αναφέρει επίσης, ότι οι Αργοναύτες...
πέρασαν από τη Σαμοθράκη, όπου λέγεται ότι ο Ιάσων, ο Ηρακλής, ο Ορφεύς και οι Διόσκουροι μυήθηκαν στα μυστήρια των Καβείρων από τους κατοίκου του νησιού. Οι Αργοναύτες στη διάρκεια του ταξιδιού  τους από την Σαμοθράκη προς την Τροία, συνάντησαν μεγάλη θαλασσοταραχή. Τότε ο Ορφέας έκανε προσευχή προς τους θεούς τους Σαμοθράκες και αμέσως κόπασε ο άνεμος, ενώ δύο αστέρια φάνηκαν πάνω από το κεφάλι των Διόσκουρων. Τότε κατάλαβαν ότι οι θεοί της Σαμοθράκης ήταν αυτοί που τους είχαν βοηθήσει. Όσοι λοιπόν κινδύνευαν στις θάλασσες επικαλούνταν τους θεούς αυτούς.

Αργώ - η Αναγέννηση του Μυθικού Καραβιού

Σήμερα είναι γνωστό ότι οι Σαμοθράκες επικαλούντε τον επουράνιο Θεό και τους Αγίους, για μια χωρίς προβλήματα ακτοπλοϊκή σύνδεση της Σαμοθράκη με την Αλεξανδρούπολη. “Άγονη γραμμή» χαρακτηρίστηκε από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας η γραμμή «Αλεξανδρούπολη - Σαμοθράκη»,…”. Μια φράση που εδώ και χρόνια έχει γίνει οικεία μα και ενοχλητική συνάμα.
- Άγονη γραμμή
Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα, τα τρία ακτοπλοϊκά πλοία "NAYΣIKA", "EΛENH" και "KOPYTΣA", ήταν τα μοναδικά που επεβίωσαν της καταστροφής.

 Το λιμάνι Αλεξανδρούπολης με το Π/Κ "Μανωλίκας" oldalexandroupoli.gr

Έγιναν πολλές προσπάθειες κατόπιν, τόσο των επιχειρηματιών του χώρου όσο και άλλων, χωρίς την παραμικρή κρατική βοήθεια, να αποκαταστήσουν την επικοινωνία των νησιών μας με την ηπειρωτική Ελλάδα. Το ίδιο συνέβη και στο νησί.

Το Καροβόσκαρο "Τρείς φίλοι" στην Αλεξανδρούπολη

Από το τέλος του πολέμου αλλά και του τραγικού εμφυλίου που ακολούθησε,  στις δεκαετίες του  50’ και αρχές του 60’ η ακτοπλοϊκή σύνδεση του νησιού με την Αλεξανδρούπολη εξυπηρετούνταν από βάρκες και καΐκια. Θρυλικά έμειναν τα Π/Κ «Παναγία», «Ταξιάρχης», «Τρείς Φίλοι» (υπήρχαν δύο καΐκια με το ίδιο όνομα ΝΚ και ΝΑ), «Μανωλίκας», αλλά και άλλων των οποίων τα ονόματα δυστυχώς δεν γνωρίζω. Κατόπιν δρομολογήθηκε το «Σαμοθράκη» περί τα τέλη του 1966.
Σε αυτό το σημείο οφείλω να κάνω ειδική μνεία στους Σαμοθράκες μετανάστες και ειδικά αυτών της Γερμανίας.  Ένα από τα αρνητικά στοιχεία της περιόδου εκείνης, ήταν η αιμορραγία της μετανάστευσης κυρίως στη Γερμανία,  και η συρροή στις πόλεις (κυρίως Αλεξανδρούπολη), με άμεση συνέπεια να έχουμε σοβαρές επιπτώσεις και στο ανθρωπογενές περιβάλλον του νησιού. Η προσφορά της Σαμοθρακίας  Ελληνικής Ομογένειας της Γερμανίας τόσο στο οικογενειακό επίπεδο (σπούδασαν παιδιά, προίκισαν κ.λ.π.) όσο και στο ίδιο το νησί, έχει καταγραφεί με έργα και πράξεις. Η γένεση της εταιρείας “Ναυτιλιακή και Τουριστική Εταιρεία των Σαμοθρακιτών της Δυτικής Γερμανίας 1975” είναι το επιστέγασμα της πραγματοποίησης  του οράματος πολλών απλών νοικοκυραίων ανθρώπων. Ενός οράματος που ήθελε να βγάζει τη Σαμοθράκη από την απομόνωση και την στασιμότητα. Έτσι αποφασίστηκε η αγορά ενός πλοίου που θα εδρομολογείτο στη γραμμή Σαμοθράκη – Αλεξανδρούπολη. Πολλοί τότε συμμετείχαν αγοράζοντας μετοχές της εταιρείας.

M/S DROGDEN. © Foto Rickard Sahlsten.

Έτσι η μεγάλη ανατροπή στη θαλάσσια επικοινωνία του νησιού, έγινε πιστεύω με την αγορά του Ε/Γ-Ο/Γ «ΣΑΟΣ» το 1977. 
«ΣΑΟΣ»  το πλοίο που επί χρόνια μας έφερνε κοντά σε αγαπημένους ανθρώπους και τόπους. Μπορεί να ήταν άσχημο λόγω μετασκευής, αργό λόγω καρίνας, ήταν όμως αξιόπιστο και ασφαλές. Ένα πλοίο που σίγουρα έδωσε προορισμούς σε πολλούς νέους της εποχής εκείνης. 

  Αύγουστος '91, τότε νέοι και ολίγον τι ωραίοι, μα η

ανεμελιά μας στις "πίντες με 'ρηξε και κάβου συλλογή"**.

Ταξιδέψαμε πάμπολλες φορές με το  μικρό αυτό πλοίο. Ταξίδια τα περισσότερα καλοκαιρινά, όμορφα με γεύση και οσμή θάλασσας. Νέοι και ανέμελοι, το τρίωρο ταξείδι μας φαίνονταν σύντομο και όλα ήταν υπέροχα. Αναμνήσεις οι περισσότεροι έχουν μόνο από το κατάστρωμα με τα «παγκάκια» και τον θόρυβο από τα τρίχρωμα φουγάρα (χρώματα που παρέπεμπαν στη σημαία της Δυτικής τότε Γερμανίας). 

Το κατάστρωμα του ΣΑΟΣ. Φωτογραφία από το www.nautilia.gr

Το σαλόνι ήταν μάλλον για τα «γυναικόπαιδα» και τους μεγαλύτερους. Ήταν σπαρτιάτικο τόσο το κατάστρωμα όσο και το σαλόνι. Το σαλόνι μάλιστα ήταν μετασκευή ενός εστιατόριου αυτοεξυπηρέτησης (self service) που το χρησιμοποιούσαν οι Σουηδοί όσο το καράβι εξυπηρετούσε την γραμμή Limhamn-Dragør. Χαρακτηριστικό δε ήταν ότι όλες οι αρχικές σημάνσεις και πινακίδες στο πλοίο ήταν στα σουηδικά.
 

Το ΣΑΟΣ και πίσω το χιονισμένο Σάος. www.nautilia.gr

Ακολουθεί ένα σύντομο βιογραφικό, του βαποριού, που όχι μόνο έδωσε φτερά στο νησί, αλλά ανέδειξε εταιρείες και άτομα.

To Drogden ως ΣΑΟΣ πλέον, πριν την μετασκευή. A.Duncan photographic postcard.

Το «ΣΑΟΣ» , πρώην Drogden ναυπηγήθηκε το 1963 από τα ναυπηγεία  Aalborgs Vaerft A/S, Ålborg, Denmark, με IMO. 6413285,  για την εταιρεία Svenska Rederi Ab Öresund. Καθελκύστηκε στις 21/10/1963, δρομολογήθηκε στις 18/3/1964, ήταν δε τύπου Ferry (RoRo) που έφθανε την ταχύτητα των 11 μιλίων.  Οι διαστάσεις του ήταν 54,87 m x 10,65 m x 3,00 m. Ήταν πλοίο σχεδιασμένο, για μεταφορά αυτοκινήτων και επιβατών. Την πρόωση του σκάφους, είχαν αναλάβει 2 5κυλινδρες Jönköpings Motorfabriks V-diesel  με συνολική ισχύ 736 kW. Με Μικτή χωρητικότητα/Καθαρά χωρητικότητα/Χωρητικότητα εκτοπίσματος ( BRT/ NRT/ DWT) αντίστοιχα 707/ 300/ 284 (σε mt).

Το ΣΑΟΣ στην Αλεξ/πολη αρχές '90.Φωτογραφία από το Τουριστικό οδηγό Ελλάδος, εκδόσεις Toubi's

Μπορούσε να μεταφέρει 400 επιβάτες και 40 αυτοκίνητα . Εξυπηρέτησε την γραμμή  Limhamn-Dragør μέχρι το 1977. Το 1977 μεταβιβάζεται η κυριότητα στην εταιρεία Ab Sundfart του Malmö. Την χρονιά εκείνη πουλήθηκε στη εταιρεία Σαμοθρακιτών και μετονομάστηκε «ΣΑΟΣ» . Μία εταιρεία που η πλειονότητα των Μετόχων της ήταν μετανάστες Σαμοθράκες της Γερμανίας.

Το Ε/Γ - Ο/Γ "Αρσινόη" και αυτό με τα χαρακτηριστικά τρίχρωμα φουγάρα.

Απέπλευσε από Malmö στις 8/7/1977 για  Πειραιά όπου έφθασε μετά από 15 ημέρες μέσω Διώρυγας Κίελου, Μάγχης, Βισκαϊκού και Γιβραλτάρ. Πραγματικά ένα απίστευτο ταξείδι για ένα τέτοιου είδους πλοίο. Εκεί σε ναυπηγείο  μετασκευάστηκε σε Επιβατηγό - οχηματαγωγό (Ε/Γ-Ο/Γ). Άρχισε από τότε να εξυπηρετεί την γραμμή Αλεξανδρούπολη-Σαμοθράκη-Καβάλα. Από το 1989 εξυπηρετούσε μόνο την γραμμή Αλεξανδρούπολη-Σαμοθράκη, αφού για το υπόλοιπο κομμάτι υπήρχε και το «Αρσινόη». Από τότε ήταν πλέον δευτεραγωνιστής αφού τα 11 μίλια και τα 55 m. φάνταζαν λίγα μπροστά στα 14 μίλια υπηρεσιακής ταχύτητας και τα 70 m. ολικού μήκους του «Αρσινόη».

Δεμένο στο λιμάνι της Αλεξ/πολης λίγο πριν το τέλος

Τα τελευταία ταξίδια τα έκανε στη δύση του 20ου αιώνα, μάλλον το 1999. Η εποχή πλέον δεν άντεχε υπερήλικες και παλιά αργά ταξίδια. Τότε ήταν που έκλεισε 35ετία και θεωρούνταν υπερήλικο και σύμφωνα με το Νόμο έπρεπε να αποσυρθεί. Σήμερα στις μέρες του ΔΝΤ και του Μνημονίου φαντάζομαι θα εργαζόταν μέχρι τα 70 του.

Το "Έβερεστ" οδηγεί στο τέλος το ΣΑΟΣ

Το τέλος ήταν οδυνηρό αφού παρέμεινε δεμένο για χρόνια στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Σύμφωνα με στοιχεία της Miramar Ship Index, το οριστικό τέλος ήρθε τον Μάρτιο του 2003 όταν πουλήθηκε για scrap στο διαλυτήριο πλοίων Aliaga της Τουρκίας. Το τελευταίο του ταξείδι με την βοήθεια του ρυμουλκού «Έβερεστ» ήταν για Aliaga Τουρκίας, όπου έφθασε τον Ιούνιο του 2003 για διάλυση…

Το τέλος...© Foto Selim San, Från Jürgen Stein samling.

Η Ελλάδα στην πορεία αυτών των χρόνων γνώρισε από «Το Νομπέλ λογοτεχνίας εις τον ποιητήν Σεφέρην» και την Δολοφονία του Λαμπράκη το 1963, μέχρι την Ολυμπιακή προετοιμασία της τελευταίας στιγμή το 2003.  Στο νησί σαράντα οκτώ χρόνια μετά, το πρόβλημα της θαλάσσιας συγκοινωνίας εξακολουθεί να παραμένει άλυτο… 
Σε αυτά τα 40 χρόνια όμως και η ανθρωπότητα γνώρισε πολλά. Από τον πρώτο άνθρωπο στο φεγγάρι μέχρι την διάλυση αυτοκρατοριών...

Για την καταγραφή Θεόδωρος Σ.Αγγελώνιας

ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ

Αύγουστος '91, Sun-deck "ΣΑΟΣ", νέα φέρελπις και εύελπις σ΄ένα ταξίδι αναζητήσεων...

Αύγουστος '91, η Αλεξανδρούπολη από την πλώρη του "ΣΑΟΣ".

Έχει και το βαπόρι τους οφθαλμούς του (όκια).

Ακόμη ένα ταξείδι ξεκινά...

Πηγές:
** Από το "Σπουδή φορτηγού ποντοπόρου", του Αντωνόπουλου Παναγή (Συντ/χος πλοίαρχος Ε.Ν.)
    Σε όλους τους Αργοναύτες που μάτωσαν μέχρι να φθάσουν στο όνειρο.
SAOS FERRIES
ΜΑΛΚΙΔΗΣ
ΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΛΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Öresundsbolaget Ferry Postcards
Shipspotting.com
Simplon Postcards
Nautilia.gr
Fakta om Fartyg
Miramar Ship Index