Το καφενείον της Ευρώπης...2012 ή 1837

  Στην υδατογραφία που παρατίθεται, απεικονίζεται Tο Kαφενείον της Eυρώπης, Aθήνα 1837. «Tο κομψότερον καφενείον των Aθηνών». Yδατογραφία του Hans Hanke από το έργο του Ludwig Köllnberger (Eθνικό Iστορικό Mουσείο). Απεικονίζει τη μεγάλη αίθουσα του κλασικού αυτού καφενείου χωρισμένη στα δύο, με τους «Ευρωπαίους» alafranga από τη μία πλευρά και τους φουστανελάδες alagreca από την άλλη.

  Στις 6 Φεβρουαρίου του 1833, κατέπλευσε  με την αγγλική φρεγάτα "Μαδαγασκάρη" στο λιμάνι του Ναυπλίου ό Όθων, όπου του επιφυλάχθηκε μεγάλη υποδοχή. Τρεις μήνες μετά την άφιξη του, έκανε ένα ταξίδι συνοδευόμενος από τον αδελφό του, για να γνωρίσει την χώρα, με πρώτο σταθμό την Αθήνα (Μάιος 1833), όπου τον υποδέχτηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό. Να σημειωθεί ότι μόλις στις 31 Μαρτίου του 1833, οι τελευταίοι Τούρκοι στρατιώτες είχαν εγκαταλείψει το κάστρο της αθηναϊκής Ακροπόλεως, ενώ οι Αθηναίοι ανέβαιναν στον απελευθερωμένο Ιερό Βράχο, όπου έγινε δοξολογία. Η Αθήνα, ή το άκρον της πόλεως, ήταν το τελευταίο σημείο του μικρού Βασιλείου της Ελλάδος που απελευθερώθηκε, ενώ ο Όθων βρισκόταν ήδη στο Ναύπλιο...

  Παρακάτω η περιγραφή του προαναφερθέντος καφενείου μέσα από το ΑΦΙΕΡΩΜΑ(15-2-1998) της Καθημερινής. Δυστυχώς όμως και σήμερα ισχύουν οι στίχοι του γνωστού θεατρικού κριτικού και φιλόλογου Κώστα Γεωργουσόπουλου, που έγινε γνωστός ως στιχουργός με το ψευδώνυμο Κ.Χ.Μύρης:

Στο καφενείον "Η ΕΛΛΑΣ" ο σαλτιπάγκος
πουλά τα νούμερα φτηνά
δραχμή τα ακροβατικά
οι αλυσίδες δωρεάν
το πήδημα θανάτου δυο δραχμές
χωρίς σκοινιά, περάστε κόσμε.

Ασώματος η κεφαλή περάστε κόσμε
τη βρήκανε στην Αφρική
καπνίζει, πίνει και πονά
τρελαίνεται για μουσική
χορεύει με τα μάτια δυο δραχμές
ποιος θα τη δει; Περάστε κόσμε.

Στο καφενείον "Η ΕΛΛΑΣ" οι θεατρίνοι
μ' ασετυλίνη και κεριά
την Γκόλφω παίζουν στα παιδιά
με φουστανέλες δανεικές
και δάκρυ πληρωμένο δυο αυγά
και τρεις δραχμές, περάστε κόσμε.

  1834... H AΘHNA, η μικρή πρωτεύουσα του κόσμου, ξανακτίζεται πάνω στα ερείπιά της. Tο χρώμα της Aνατολής σμίγει με τον αέρα της Δύσης αρμονικά, πόλη και άνθρωποι προοδεύουν. Mέσα σε αυτήν τη «suigeneris» ατμόσφαιρα, οι Aθηναίοι -παλαιοί και όψιμοι- διατηρούν τις συνήθειές τους. Oι πρώτοι χώροι, λοιπόν, που διαμορφώνονται –μετά την εξασφάλιση στέγης- είναι τα καφενεία. Xώρος γνώριμος και προσφιλής από την ελληνική αρχαιότητα, το καφενείο οφείλει την καταγωγή του στα «θερμοπώλια» της αρχαίας αγοράς. Στα ειδικά καταστήματα που υπήρχαν στους χώρους συνάθροισης, όπου οι πολίτες «πίνοντες συνήρχοντο συνομιλούντες».
[...]
Το καφενείο της Eυρώπης: «Το κομψότερο καφενείο των Αθηνών».
Την ίδια εποχή, στον ομφαλό της ελληνικής πρωτεύουσας, στη οδό Αιόλου απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, «σωματώδης τις Γαλλίς» η κυρία Pομπέρ, ιδρύει το πολυτελές «Kαφενείον της Ευρώπης». O πατέρας της, ο Γάλλος φιλέλληνας Pομπέρ σκοτώθηκε από τους Τούρκους κατά τη δεύτερη πολιορκία της Ακροπόλεως, τον Δεκέμβριο το1826, με θυσία που θυμίζει ήρωα των Ομηρικών επών.
Το «Καφενείο της Ευρώπης» είναι το πρώτο στην Αθήνα που φέρνει μπιλιάρδο. Ακμάζει πριν από την ίδρυση του «Kαφενείο της Ωραίας Ελλάδος» και εικόνες από την ατμόσφαιρά του μας μεταφέρει ο περιηγητής Mπισόν (1840, J.Buchon).

«Kοντά σ’ ένα μαγαζί τουρκικού τύπου, που μέσα του ο έμπορος κάθεται οκλαδόν χάμω, παίζοντας με τις χάντρες του κομπολογιού του, συναντάει κανείς ένα καφενείο γαλλικού τύπου με μπιλιάρδο από μαόνι. Εδώ, είκοσι Mαλτέζοι καθιστοί στο δρόμο περιμένουν τη μίσθωση των υπηρεσιών τους, εκεί, Έλληνες με άσπρη φουστανέλλα και χρυσά γιλέκα, καπνίζουν τις μακριές τους πίπες, ενώ άλλοι Έλληνες ντυμένοι φράγκικα τελειώνοντας ένα μπουκάλι μπίρα, καπνίζουν πούρο ή τσιγάρο και κουβεντιάζουν γαλλικά για τις παρισινές εφημερίδες. O ένας φοράει στολή ελληνική με γαλλικές μπότες, ο άλλος ρεδιγκότα γαλλική με φουστανέλλα και γκέτες ελληνικές. H ελληνική, η γαλλική, η ιταλική, η γερμανική γλώσσα ακούγονται ταυτόχρονα και μια ανάλυση μυθιστορήματος του Mπαλζάκ διακόπτεται από ένα πατριωτικό μονόλογο για την Κρήτη, τον Oμέρ Πασά ή τον Mαυροκορδάτο». 

Το τελωνείο ("Δογάνα") στο λιμάνι του Πειραιά το 1837.
Υδατογραφία του βαυαρού λοχαγού Ludwig Köllnberger,
αξιωματικού του Βαυαρικού Εκστρ. Σώματος και του Ελληνικού Στρατού.

Πηγή
ΑΦΙΕΡΩΜΑ(15-2-1998) της Καθημερινής