Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο
«Επίτομη Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων 1912 1913»
ΓΕΣ/ Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού
"Διάβαση Αξιού και Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης".
Διάβαση Αξιού και Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης
66. Αμέσως μετά τη νικηφόρα μάχη των Γιαννιτσών, η ελληνική
Στρατιά έλαβε όλα τα απαραίτητα προπαρασκευαστικά μέτρα, προκειμένου να διαβεί του Αξιό ποταμό και να κινηθεί στη συνέχεια προς τη Θεσσαλονίκη. Με έγκαιρες διαταγές καθόρισε την προώθηση των μονάδων της προς τον Αξιό και την ταχύτερη δυνατή ζεύξη του με πρόχειρα υλικά, γιατί οι Τούρκοι κατά τη σύμπτυξη τους είχαν καταστρέψει τις γέφυρες (μία οδική ξύλινη και δύο σιδηροδρομικές), ενώ τα νερά του ποταμού είχαν διογκωθεί λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων.
Στρατιά έλαβε όλα τα απαραίτητα προπαρασκευαστικά μέτρα, προκειμένου να διαβεί του Αξιό ποταμό και να κινηθεί στη συνέχεια προς τη Θεσσαλονίκη. Με έγκαιρες διαταγές καθόρισε την προώθηση των μονάδων της προς τον Αξιό και την ταχύτερη δυνατή ζεύξη του με πρόχειρα υλικά, γιατί οι Τούρκοι κατά τη σύμπτυξη τους είχαν καταστρέψει τις γέφυρες (μία οδική ξύλινη και δύο σιδηροδρομικές), ενώ τα νερά του ποταμού είχαν διογκωθεί λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων.
Ειδικότερα το Γενικό Στρατηγείο γνώρισε στις 21 Οκτωβρίου στις μεραρχίες, ότι η Στρατιά θα επιχειρούσε τη διάβαση του Αξιού τη νύχτα 23/24 Οκτωβρίου από τα εξής πιθανά σημεία : Η IV δια μέσου του πόρου Αξιοχωρίου, η VI από την οδική γέφυρα, η ΙΙ από τη σιδηροδρομική γέφυρα, η Ι μεταξύ της σιδηροδρομικής γέφυρας και του χωριού Ανατολικά; η III κοντά στο χ. Ανατολικό και η VII κοντά στο χ. Χαλάστρα. Ταυτόχρονα διατάχθηκαν οι μεραρχίες να κινηθούν προς τα προαναφερόμενα πιθανά σημεία διαβάσεως και να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα υλικά για τη ζεύξη του ποταμού.
Για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων της Στρατιάς, το Γενικό Στρατηγείο ζήτησε από το Υπουργείο Στρατιωτικών να ενεργήσει ο Στόλος επίδειξη και εικονική απόβαση στον όρμο της Επανομής, ανατολικά της Θεσσαλονίκης, με σκοπό την παραπλάνηση των τουρκικών δυνάμεων. Στις 23 Οκτωβρίου το Γενικό Στρατηγείο μεταστάθμευσε από τα Γιαννιτσά στο χ. Άδενδρο.
Παράλληλα το Υπουργείο των Εξωτερικών γνώρισε στο Γενικό Στρατηγείο την κατάληψη του Διδυμότειχου από το Βουλγαρικό Στρατό, με συνέπεια τη διακοπή των συγκοινωνιών του Τουρκικού Στρατού Μακεδονίας με την Κωνσταντινούπολη.
Επίσης το ίδιο Υπουργείο ενημέρωσε το Γενικό Στρατηγείο για την κατάσταση στη Θεσσαλονίκη και την πλήρη αποθάρρυνση του εκεί Τουρκικού Στρατού, που ήταν έτοιμος να παραδοθεί.
 |
| Σχεδιάγραμμα Μάχης Γιαννιτσών |
67. Με βάση τη διαταγή του Γενικού Στρατηγείου οι μεραρχίες, στο χρονικό διάστημα από τις 21 μέχρι τις 23 Οκτωβρίου, προωθήθηκαν σταδιακά, ως εξής :
—Η IV Μεραρχία δια μέσου του χωρίου 'Αθυρα έφτασε στο χ. Άγιος Πέτρος, όπου και στάθμευσε.
—Η VI Μεραρχία δια μέσου των χωριών Αγριοσυκιά και Δυτικό έφτασα βορειοδυτικά του χωριού 'Αθυρα, όπου και στάθμευσε.
—Η ΙΙ Μεραρχία από τα Γιαννιτσά, δια μέσου του χωρίου Μεσιανό, έφτασε στα Κουφάλια και εγκατέστησε τμήματα ασφαλείας στη δυτική όχθη του Αξιου.
—Η Ι Μεραρχία από τα Γιαννιτσά, δια μέσου της Πέλλας, έφτασε στο χ. Παρθενι και εγκατέστησε τμήματα ασφαλείας στη δυτική όχθη του Αξιού από την οδική μέχρι τη σιδηροδρομική γέφυρα, ενώ μία διλοχία της διαπεραιώθηκε τις βραδινές ώρες της 23ης Οκτωβρίου, μέσω της σιδηροδρομικής γέφυρας, ανατολικά του Αξιού για την εξασφάλιση της διαβάσεως του στρατού.
—Η ΙΙΙ Μεραρχία μεταστάθμευσε από τα Γιαννιτσά στο χ. Άδενδρο και ασχολήθηκε με τη μεταφορά υλικών από το χ. Πλατύ για τη ζεύξη του ποταμού στο χ. Ανατολικό.
—Η VII Μεραρχία από το Άδενδρο μεταστάθμευσε στο χ. Βραχιά, εγκατέστησε προφυλακές στη δυτική άχθη του Αξιού, από τη σιδηροδρομική γέφυρα μέχρι το χ. Ανατολικό και "πέτυχε τη ζεύξη του ποταμού στο δυτικό βραχίονα του πόρου Χαλάστρας.
—Η Ταξιαρχία Ιππικού από το χ. Κλειδί έφτασε μέσω του χωριού Κύμινα στο χ. Χαλάστρα, απ' όπου και προώθησε αναγνωριστικά τμήματα προς τα ανατολικά.
—Το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινοπούλου από τα Κύμινα, δια μέσου του χωριού Βραχιά, έφτασε στο χ. Παρθένι και προώθησε μία διλοχία για την κατάληψη της σιδηροδρομικής γραμμής ανατολικά του Αξιού. Λόγω όμως της μερικής καταστροφής της γέφυρας από τους Τούρκους η διλοχία εγκαταστάθηκε στη δυτική όχθη του ποταμού. Στη συνέχεια επέστρεψε διά μέσου του χωριού Βραχιά στη Χαλάστρα, όπου και στάθμευσε.
 |
| Σχεδιάγραμμα Διάβαση Αξιού και Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης |
68. Στις 24 Οκτωβρίου συνεχίστηκε η προσπάθεια της Στρατιάς για τη διάβαση του Αξιού. Έτσι οι VI και IV Μεραρχίες προωθήθηκαν στον Άγιο Πέτρο και τα Κουφάλια αντίστοιχα, όπου και εγκατέστησαν τμήματα ασφαλείας, η Ι διαπεραίωσε ένα μόνο τάγμα της ανατολικά του Αξιού ποταμού, η II προωθήθηκε προς τη σιδηροδρομική γέφυρα του Αξιού ποταμού, απ’ όπου και διαπεραίωσε ένα μόνο τάγμα της ανατολικά του ποταμού, ενώ η III Μεραρχία δεν μπόρεσε να διαβεί τον Αξιό, γιατί δεν είχε ολοκληρώσει μέχρι το βράδυ την κατασκευή της γέφυρας.
Η VII Μεραρχία πέτυχε την κατασκευή γέφυρας και στον ανατολικό βραχίονα του πόρου Χαλάστρας από την οποία διαπεραιώθηκαν κατά σειρά το Σώμα Προσκόπων, που προωθήθηκε στη Σίνδο και στη συνέχεια το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινοπούλου, που κατέλαβε θέσεις κοντά στη Σίνδο για την κάλυψη της διαβάσεως των μονάδων που ακολουθούσαν. Ακολούθησε η διαπεραίωση της Ταξιαρχίας Ιππικού, η οποία με διαταγή τον Γενικού Στρατηγείου κινήθηκε δια μέσου των χωριών Αγχίαλος και Βαθύλακκος προς το χ. Πικρολίμνη. Αναγνωρίσεις της Ταξιαρχίας ανέφεραν ότι στο χ. Μικράκαμπος υπήρχε ένα τουρκικό τάγμα, στο χ. Νεοχωρούδα 4 τάγματα και 10 πυροβόλα και ανεξακρίβωτη δύναμη στην περιοχή ανατολικά του χωριού Ωραιόκαστρο. Μετά την Ταξιαρχία Ιππικού διαπεραιώθηκε η VΙΙ Μεραρχία, η οποία διανυκτέρευσε στο χώρο μεταξύ του Αξιού και του χωριού Σίνδος.
69. Οι πληροφορίες έφεραν γενικά τον εχθρό να συμπτύσσεται προς τη Θεσσαλονίκη και τα βορειοδυτικά της πόλεως υψώματα, όπου οι δυνάμεις του επιδίδονταν εσπευσμένα στην κατασκευή πρόχειρων θέσεων αμυντικής οργανώσεως.
Έτσι το Γενικό Στρατηγείο εξέδωσε στις 2300 της 24ης Οκτωβρίου διαταγές επιχειρήσεων για την επομένη, στην οποία καθορίζονταν : Η VI Μεραρχία να συγκεντρωθεί στο χ. Μικρόκαμπος, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις προς το χ. Μονόλοφος. Η 11 Μεραρχία, αναχωρώντας στις 0600 και διερχόμενη τον Αξιό από τη σιδηροδρομική γέφυρα, να συγκεντρωθεί δυτικά από το χ. Ξηροχώρι, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις προς το χ. Πουρνάρι και νοτιοανατολικότερα. Η IV Μεραρχία, αναχωρώντας στις 0730 και διερχόμενη τον Αξιό επίσης από τη σιδηροδρομική γέφυρα, να συγκεντρωθεί στο χ. Βαθύλακκος, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις προς την κατεύθυνση του χωριού Μελισσοχώρι. Η Ι Μεραρχία, αναχωρώντας στις 0600 και διερχόμενη τον Αξιό από τη γέφυρα κοντά στο χ. Ανατολικό, να συγκεντρωθεί βόρεια του χωριού Άγιος Αθανάσιος, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις προς το χ. Νεοχωρούδα. Η III Μεραρχία, αναχωρώντας στις 0800 και ακολουθώντας την Ι Μεραρχία, να συγκεντρωθεί νότια του χωριού Άγιος Αθανάσιος, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις προς το χ. Διαβατά, Η VII Μεραρχία να συγκεντρωθεί ανατολικά του Αξιού, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις επίσης προς το χ. Διαβατά. Το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντίνοπούλου να συγκεντρωθεί στην περιοχή της Σίνδου, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις προς τη Θεσσαλονίκη Ταξιαρχία Ιππικού να συγκεντρωθεί στο χ. Πικρολίμνη, αποστέλλοντας αναγνωρίσεις προς Μελισσοχώρι και Δρυμό, Το Γενικό Στρατηγείο από το μεσημέρι της 25ης Οκτωβρίου θα μεταστάθμευε στο χ. Γέφυρα.
Στο μεταξύ το Υπουργείο Στρατιωτικών, έχοντας να ενημερωθεί για την εξέλιξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων από την ημέρα της μάχης των Γιαννιτσών και ανησυχώντας για την τύχη της Θεσσαλονίκης, λόγω των πληροφοριών ταυ για ταχεία κίνηση προς αυτή ισχυρών βουλγαρικών δυνάμεων, απέστειλε προς τον Αρχηγό του Στρατού το παρακάτω τηλεγράφημα, το οποίο κοινοποίησε και στο Βασιλιά Γεώργιο στη Βέροια :
Με άλλο τηλεγράφημα τον γνώρισε στο Γενικό Στρατηγείο τα μέτρα που πήρε για την εκτέλεση της εικονική αποβάσεως στην Επανωμή, η οποία είχε ζητηθεί από το Γενικό Στρατηγείο, καθώς επίσης και ότι οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη, έκαναν διαπραγματεύσεις με τις τουρκικές Αρχές για την παράδοση της πόλεως και συνιστούσε να επισπευστεί η είσοδος του Ελληνικού Στρατού στη Θεσσαλονίκη. Το Υπουργείο Εξωτερικών ενημέρωσε, εξάλλου, το Γενικό Στρατηγείο σχετικά με πληροφορίες που έγραψε ο ξένος τύπος για την κατάσταση των εμπολέμων στη Θεσσαλονίκη και παρακαλούσε για την όσο το δυνατό γρήγορη είσοδο του Στρατού μας στην πόλη.
70. Με βάση τη διαταγή επιχειρήσεων του Γενικού Στρατηγείου συνεχίστηκε στις 25 Οκτωβρίου η προώθηση των ελληνικών δυνάμεων, ως εξής ;
—Η VI Μεραρχία ασχολήθηκε με την κατασκευή γέφυρας κοντά στο Αξιοχώρι, χωρίς να την αποπερατώσει μέχρι το βράδυ, ενώ πέτυχε να διαπεραιώσει 4 λόχους με σχεδίες.
—Η II Μεραρχία διάβηκε τον Αξιό από τη σιδηροδρομική γέφυρα και συγκεντρώθηκε στο χ. Βαθύλακκος, παρότι προβλεπόταν να κατευθυνθεί προς το χ. Ξηροχώρι.
—Η IV Μεραρχία κινήθηκε από το χ. Κουφάλια και διάβηκε τον Αξιό από τη σιδηροδρομική γέφυρα, ακολουθώντας τη II Μεραρχία και συγκεντρώθηκε υπό βροχή στους χώρους καταυλισμού, που της είχαν οριστεί.
—Η Ι Μεραρχία διάβηκε τον Αξιό από τη γέφυρα που κατασκεύασε κοντά στο χ. Ανατολικό και συγκεντρώθηκε στο χ. Άγιος Αθανάσιος.
—Η III Μεραρχία διάβηκε τον Αξιό από τη σιδηροδρομική γέφυρα, ακολουθώντας την IV Μεραρχία και στρατοπέδευσε κοντά στην ανατολική όχθη του ποταμού.
—Η VII Μεραρχία και το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινοπούλου παρέμειναν στις θέσεις που είχαν φτάσει την προηγούμενη ημέρα. Αϊτό αναγνωρίσεις διαπιστώθηκε ότι η περιοχή του χωρίου Διαβατά κατεχόταν από τουρκικά τμήματα.
—Η Ταξιαρχία Ιππικού απέστειλε αναγνωρίσεις προς τα χωριά Πουρνάρι και Κριθιά και προωθήθηκε στο Βαθύλακκο αντί -της Πικρολίμνης, γεγονός για το οποίο επιτιμήθηκε με αυστηρή διαταγή του Γενικού Στρατηγείου. Αναγνωρίσεις της Ταξιαρχίας από την προηγούμενη προ; τη Σίνδο ανέφεραν ότι τουρκικές δυνάμεις ήταν εγκαταστημένες στα υψώματα του χωριού Διαβατά.
Κατ’ αυτό τον τρόπο οι Μεραρχίες Ι, II, III και IV πραγματοποίησαν τη διάβαση του Αξιού στις 25 Οκτωβρίου, χωρίς όμως να μπορέσουν να φτάσουν μέχρι τις πρώτες νυχτερινές ώρες στις προβλεπόμενες από τις διαταγές επιχειρήσεων περιοχές συγκεντρώσεων, ενώ παράλληλα το Γενικό Στρατηγείο εγκαταστάθηκε από το πρωί της ίδιας ημέρας στο χ. Γέφυρα.
71. Την ίδια ημέρα (25 Οκτωβρίου) στη Θεσσαλονίκη οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων, λόγω της προελάσεως του Ελληνικού Στρατού, έπεισαν τον Αρχηγό του Τουρκικού Στρατού στη Θεσσαλονίκη Χασάν Ταξίν Πασά να έλθει σε διαπραγματεύσεις, για να αποφευχθεί η άσκοπη αιματοχυσία.
Μετά απ’ αυτό ο Χασάν Ταξίν Πασάς ανέθεσε σε δύο αξιωματικούς του Επιτελείου του να μεταφέρουν στις ελληνικές προφυλακές έγγραφο ταυ, με το οποίο γνώριζε ότι αντιπροσωπία, αποτελούμενη από τους προξένους των Μεγάλων Δυνάμεων και το Στρατηγό Σεφήκ Πασά, είχε Εξουσιοδοτηθεί να συνομιλήσει με τον Αρχηγό του Ελληνικού Στρατού και γι’ αυτό ορθό θα ήταν ν’ αποφευχθεί κάθε πολεμική ενέργεια ττροτού ολοκληρωθεί η αποστολή της αντιπροσωπίας. Η επίδοση του εγγράφου έγινε στις προφυλακές της 1 Μεραρχίας και στη συνέχεια διαβιβάστηκε στο Γενικό Στρατηγείο.
Στις 1400 περίπου της 25ης Οκτωβρίου έφτασαν στη Σίνδο οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων με το Στρατηγό Σεφήκ Πασά, με ειδική αμαξοστοιχία. Επειδή από τη Σίνδο δεν ήταν δυνατή η έγκαιρη προώθηση τους στο Γενικό Στρατηγείο, στο χ. Γέφυρα, η αμαξοστοιχία με τη συνοδεία των Διοικητών του Αποσπάσματος Ευζώνων και της IIΙ Ημιλαρχίας επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και μέσω της σιδηροδρομικής γραμμής προς Σκόπια έφτασε στο χ. Γέφυρα.
Την αντιπροσωπία δέχτηκε αμέσως ο Αρχηγός του Ελληνικού Στρατού, στον οποίο υποβλήθηκαν οι όροι του Χασάν Ταξίν Πασά. Ο σημαντικότερος όρος ήταν να επιτραπεί σ' αυτόν να αποσυρθεί με ίο στρατό του και τον οπλισμό του στην ανατολική παρυφή της Θεσσαλονίκης, όπου και να παραμείνει μέχρι το τέλος του πολέμου.
Ο Αρχηγός του Ελληνικού Στρατού απέρριψε τους όρους, απαιτώντας την άμεση παράδοση του Τουρκικού Στρατού, που θα θεωρούνταν αιχμάλωτος πολέμου και θα μεταφερόταν σε κάποιο λιμάνι της Μικρός Ασίας με δαπάνες της Ελληνικής Κυβερνήσεως •και μόνο οι Τούρκοι αξιωματικοί μπορούσαν να διατηρήσουν τα ξίφη τους. Η αντιπροσωπία, αφού έλαβε προθεσμία για ν’ απαντήσει μέχρι τις 0600 της 26ης Οκτωβρίου, επέστρεψε με τον ίδιο συρμό στη Θεσσαλονίκη.
72. Στο μεταξύ τα Υπουργεία Στρατιωτικών και Εξωτερικών διαβίβασαν στο Γενικό Στρατηγείο πληροφορίες για την προέλαση των Βουλγάρων προς τα νότια, μετά την κατάληψη των Σερρών και εξέφραζαν φόβους για το δημιουργούμενο κίνδυνο από την ταυτόχρονη άφιξη στη Θεσσαλονίκη του Βουλγαρικού και του Ελληνικού Στρατού.
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, το Υπουργείο Εξωτερικών απέστειλε προς το Γενικό Στρατηγείο νεότερες πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των Συμμάχων και ότι ολόκληρη η πόλη της Θεσσαλονίκης αναμένει την είσοδο του Ελληνικού Στρατού για την τέλεση δοξολογίας στο ναό του Αγίου Δημητρίου.
Από την πλευρά του το Γενικό Στρατηγείο εξέδωσε διαταγή, στις 2000, μ£ την οποία καθόριζε ότι από τις 0930 της 26ης Οκτωβρίου θα αναλαμβανόταν γενική επίθεση κατά των Τούρκων, σύμφωνα με το σχέδιο που είχε κοινοποιηθεί στις μεραρχίες το πρωί της ίδιας ημέρας.
73. Την επομένη, 26 Οκτωβρίου, και γύρω στις 0500 επέστρεψε σιδηροδρομικώς στο χ. Γέφυρα ο Στρατηγός Σεφήκ Πασάς, κομίζοντας την απάντηση του Χασάν Ταξί ν Πασά, με την οποία γίνονταν δεκτοί όλοι οι όροι που είχε θέσει ο Αρχηγός του Ελληνικού Στρατού. Ζητούσε μόνο να κρατήσουν οι Τούρκοι 5.000 όπλα για την εκγύμναση των νεοσύλλεκτων. Το αίτημα αυτό δεν έγινε δεκτό και ο Τούρκος πληρεξούσιος ζήτησε δίωρη προθεσμία για να απαντήσει. Ωστόσο η προθεσμία πέρασε χωρίς να δοθεί η αναμενόμενη τουρκική απάντηση.
Ο Ελληνικός Στρατός άρχισε στο μεταξύ από το πρωί να κινείται προς τις θέσεις εξορμήσεώς του. Έτσι η VI Μεραρχία συνέχισε τη διαπεραίωση του Αξιού με σχεδίες. Η IV συνέχισε την κίνηση της προς τα χωριά Βαθύλακκος και Νέα Μεσημβρία. Η Ι, αφού συγκεντρώθηκε στα βόρεια ταυ χωριού Άγιος Αθανάσιος, στη συνέχεια διάβηκε το Γαλλικό ποταμό και προέλασε προς τα ανατολικά. Η II κινήθηκε από το Βαθύλακκο δια μέσου των χωριών Ξηροχώρι και Φιλαδελφιανά προς το χ. Δρυμός, Η III συγκεντρώθηκε νότια του Αγίου Αθανασίου και στη συνέχεια διάβηκε το Γαλλικό ποταμό και μέχρι το μεσημέρι έφτασε στα δυτικά του χωριού Διαβατά. Η VII διάβηκε και αυτή το Γαλλικό ποταμό, ακολουθούμενη από το Απόσπασμα Ευζώνων. Η Ταξιαρχία Ιππικού προέλασε στην κατεύθυνση Μικρόκαμπος—Πικρολίμνη—'Ασσηρος. Στις 1000 περίπου η εμπροσθοφυλακή της διέκρινε φάλαγγα που κινούνταν από το χ. Γυναικόκαστρο προς το χ. Απόστολοι, που όπως διαπιστώθηκί; Επρόκειτο για σερβοβουλγαρικά τμήματα (ένα σύνταγμα σερβικού Ιππικού και μία βουλγαρική ίλη Ιππικού). Επίσης πληροφορήθηκε ότι πίσω από τη φάλαγγα αυτή ακολουθούσε, σε απόσταση 3 ο^ρών πορείας περίπου, η δύναμη μιας βουλγαρικής μεραρχίας. Τις πληροφορίες αυτές η Ταξιαρχία Ιππικού ανέφερε αμέσως στο Γενικό Στρατηγείο.
74. Παράλληλα ο Αρχηγός του Τουρκικού Στρατού Χασάν Ταξί ν Πασάς, επιδιώκοντας να κερδίσει χρόνο και βλέποντας ότι η προέλαση των ελληνικών δυνάμεων ήταν μάλλον διστακτική, απέφευγε ν' απάντησε» στον Αρχηγό του Ελληνικού Στρατού.
Στις 1000 της ίδιας ημέρας έξαλλου οι πρόξενοι τω μ Μεγάλων Δυνάμεων συναντήθηκαν με αντιπροσώπους του Αρχηγού του Τουρκικού Στρατού, οι οποίοι και δήλωσαν ότι επιμένουν στον όρο για την εξαίρεση των 5.000 όπλων, Η στάση αυτή των Τούρκων κρίθηκε ότι έκρυβε κάποια υστεροβουλία και οι πρόξενοι αποχώρησαν, επιρρίπτοντας στον Αρχηγό του Τουρκικού Στρατού όλη την ευθύνη για άτι επρόκειτο να επακολουθήσει. Στη συνέχεια, στις 1100 περίπου, έστειλαν μ= ειδικό συρμό αντιπρόσωπο τους στο Ελληνικό Γενικό Στρατηγείο για να το ενημερώσουν σχετικά με τη στάση των Τούρκων.
Η προώθηση των ελληνικών μεραρχιών στο μεταξύ συνεχιζόταν και η κύκλωση του Τουρκικού Στρατού γινόταν όλο και περισσότερο ασφυκτική. Ύστερα σπ' αυτό ο Χασάν Ταξίν Πασάς, διαβλέποντος το μάταιο της επιμονής του και τις συνέπειες που Θα είχε μία άσκοπη μάχη για τον Τουρκικό Στρατό, αποφάσισε να αποδεχτεί όλους τους όρους του Αρχηγού του Ελληνικού Στρατού και σε λίγο έστειλε με έφιππο αξιωματικό έγγραφη δήλωση του, με την οποία αποδεχόταν τους όρους παραδόσεως του στρατού του.
Ενώ όμως διαδραματίζονταν τα παραπάνω γεγονότα, το Γενικό Στρατηγείο, που είχε προωθηθεί στο χ. Αγχίαλος, έλαβε γνώση των πληροφοριών της Ταξιαρχίας Ιππικού για την εμφάνιση σερβοβουλγαρικού ιππικού στο χ. Απόστολοι και της λοιπής βουλγαρικής δυνάμεως που ακολουθούσε και διέταξε την VII Μεραρχία και το Απόσπασμα Ευζώνων να σπεύσουν να καταλάβουν την πόλη της Θεσσαλονίκης. Ταυτόχρονα έστειλε επιστολή στο Διοικητή των βουλγαρικών δυνάμεων, που κινούνταν προς τη Θεσσαλονίκη, με την οποία του γνώριζε την επικείμενη μέχρι το βράδυ κατάληψη της πόλεως από του Ελληνικό Στρατό και ότι η βουλγαρική φάλαγγα θα μπορούσε ν' απαλλαγεί του κόπου της παραπέρα προελάσεώς της προς τη θεσσαλονίκη και να στραφεί εκεί που η παρουσία της θα ήταν περισσότερο αναγκαία για στρατηγικούς λόγους.
75. Μετά τη διαταγή του Γενικού Στρατηγείου, η VII Μεραρχία και το δεξιά της Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινοπούλου, τέθηκαν σε σύντονη πορεία για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης.
Η III Μεραρχία συνέχισε επίσης την προέλαση τής. Στις 1600 της 26ης Οκτωβρίου, ενώ βρισκόταν στο ύψος του χωριού Ωραιόκαστρο, έφτασε ο έφιππος Τούρκος αξιωματικός που είχε αποσταλεί από τον Χασάν Ταξίν Πασά με εντολή να παρουσιαστεί στον Έλληνα Αρχιστράτηγο και να ζητήσει την αναστολή της προελάσεως του Ελληνικού Στρατού και την αποστολή στη Θεσσαλονίκη αντιπροσώπων αξιωματικών για τη σύνταξη και υπογραφή των πρωτοκόλλων παραδόσεως. Ο Τούρκος απεσταλμένος προωθήθηκε με συνοδεία στο Γενικό Στρατηγείο, που είχε μετασταθμεύσει κοντά στη Σίνδο. Βορειότερα η Ι Μεραρχία συνέχισε τη μ προέλαση της προς τα υψώματα του χωριού Νεοχωρούδα, ενώ οι Τούρκοι αποσύρονταν από τις προω3ημένί:ς θέσεις τους. Στις 1600 έφτασε σι. απόσταση 400 μέτρων από τα υψώματα που είχαν συγκεντρωθεί οι τουρκικές δυνάμεις, όπου και ενημερώθηκε από Τούρκο αξιωματικό σχετικά με την επικείμενη παράδοση και παρακλήθηκε ν' ανακόψει την προέλαση μέχρι να τελειώσουν οι σχετικές διατυπώσεις, το οποίο και έγινε,
Ταυτόχρονα απέστειλε προς το Βασιλιά και το Υπουργείο Στρατιωτικών σχετικές αναφορές και διέταξε τις μεραρχίες να σταματήσουν εκεί όπου ήδη βρίσκονταν.
Η VII Μεραρχία και το Απόσπασμα Ευζώνων, που στις 1800 είχαν φτάσε» περίπου 1.500 μέτρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, στρατοπέδευσαν κατά μήκος των εκεί σιδηροδρομικών γραμμών.
Η IIΙ Μεραρχία διέκοψε την κίνηση της και στρατοπέδευσε στην περιοχή Ωραιόκσστρο—Διαβατά.
Η Ι Μεραρχία στάθμευσε κοντά στο χ. Νεοχωρούδα.
Η IV Μεραρχία συγκεντρώθηκε στο χ. Νέα Μεσημβρία, όπου και διανυκτέρευσε.
Η 11 Μεραρχία, ύστερα από κοπιώδη πορεία, έφτασε στο χ. Δρυμός μετά τα μεσάνυχτα.
Η VI Μεραρχία λίγα μόνο τμήματα της κατόρθωσε υα διαπεραιώσει ανατολικά του Αξιού στο Αξιοχώρι, λόγω των δυσχερειών που αντιμετώπιζε στη ζεύξη του ποταμού. Εξαιτίας αυτού το Γενικό Στρατηγείο διέταξε, σε περίπτωση που μέχρι το βράδυ δεν κατορθώσει να διαπεραιωθεί, να κινηθεί το πρωί της επομένης κατά μήκος του ποταμού προς το Βαλτοχώρι και τη Γέφυρα, όπου και να στρατοπεδεύσει.
Η Ταξιαρχία Ιππικού με σύντονη πορεία έφτασε τις απογευματινές ώρες στο χ. ΚριΘιά, όπου πληροφορήθηκε ότι βουλγαρική φάλαγγα δυνάμεως μεραρχίας (VII Βουλγαρική Μεραρχία), που προχωρούσε προς την κατεύθυνση των χωριών Άσσηρος—Αητή, αντάλλαξε πυρά με τουρκικά τμήματα που βρίσκονταν στα υψώματα νότια της Λητής. Μετά από αυτό η Ταξιαρχία Ιππικού κινήθηκε προς το χ. Άσσηρος, ενώ ο Διοικητής της έσπευσε να συναντήσει το Στρατηγό επικεφαλής της βουλγαρικής φάλαγγας, τον οποίο ενημέρωσε για την τακτική κατάσταση και τη διάταξη του Ελληνικού Στρατού. Στη συνέχεια τις βραδινές ώρες η Ταξιαρχία έφτασε στο χ. Άσσηρος, απ" όπου και έστειλε αξιωματικό της στο Γενικό Στρατηγείο για να το ενημερώσει σχετικά με την κίνηση της βουλγαρικής φάλαγγας προς τη Θεσσαλονίκη.
Οι βουλγαρικές δυνάμεις διανυκτέρευσαν νότια της Ασσήρου, ενώ Βούλγαροι αξιωματικοί επισκέφθηκαν το Διοικητή της Ταξιαρχίας και ενημερώθηκαν για τις προθέσεις του κατά την επόμενη ημέρα, καθώς και για το σχέδιο επιχειρήσεων του Ελληνικού Στρατού.
Στο μεταξύ οι Έλληνες αξιωματικοί, που στάλθηκαν στη Θεσσαλονίκη, άρχισαν αμέσως τις συνεννοήσεις με τον Αρχηγό του Τουρκικού Στρατού και ύστερα από δίωρη σύσκεψη υπογράφηκε στις 2300 της 26ης Οκτωβρίου το παρακάτω πρωτόκολλο παραδόσεως της θεσσαλονίκης και του Τουρκικού Στρατού:
77. Μετά την υπογραφή του Πρωτοκόλλου Παραδόσεως ο Αρχηγός του Τουρκικού Στρατού υπέβαλε προς τους αντιπροσώπους του Έλληνα Αρχιστράτηγου την παράκληση να ενημερωθούν αμέσως οι ελληνικές δυνάμεις για τη συμφωνία, ιδιαίτερα αυτές που στάθμευαν στα χωριά Δρυμός και Άσσηρος, για την πρόληψη παρεξηγήσεων. Η πρόταση έγινε αποδεκτή και οι αντιπρόσωποι του Αρχιστράτηγου υπέγραψαν εκ μέρους του, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, την -πρώτη διαταγή από τη Θεσσαλονίκη για τη ν αναστολή των εχθροπραξιών.
Η Κυβέρνηση, μη έχοντας ακόμη πληροφορηθεί την υπογραφή του πρωτοκόλλου και την παράδοση της θεσσαλονίκης, λόγω δυσχερειών στα μέσα επικοινωνίας, ανησυχούσε μήπως οι Βούλγαροι προλάβουν και καταλάβουν πρώτοι την πόλη. Για το λόγο αυτό, ο Πρωθυπουργός απέστειλε στις 0230 της 27ης Οκτωβρίου προς τον Αρχιστράτηγο το παρακάτω τηλεγράφημα, με το οποίο τον διέτασσε να αποδεχθεί χωρίς καμιά αναβολή την παράδοση :
Λίγο αργότερα όμως, την ίδια ημέρα, του γνωστοποιήθηκαν οι σχετικές αναφορές του Αρχιστράτηγου και έδωσε αμέσως εντολή να ανακληθεί η προηγούμενη διαταγή του, επειδή δεν ανταποκρινόταν πλέον στην κατάσταση. Η διαταγή όμως αυτή Είχε ήδη φτάσει στο Γενικό Στρατηγείο και όταν έλαβε γνώση της ο Αρχηγός Στρατού, συνέταξε ο ίδιος την παρακάτω απάντηση, η οποία όμως τελικά δε διαβιβάστηκε, γιατί στο μεταξύ ενημερώθηκε για την ακύρωση της διαταγής που προκάλεσε την αιτία της απαντήσεως αυτής.
Το πρωί της ίδιας ημέρας, 27 Οκτωβρίου, οι αντιπρόσωποι τον Έλληνα Αρχιστράτηγου στη Θεσσαλονίκη υπέγραψαν με τον Αρχηγό του Τουρκικού Στρατού συμπληρωματικό πρωτόκολλο με το οποίο ρυθμίζονταν διάφορες λεπτομέρειες, που αφορούσαν στην παράδοση τον Τονρκικού Στρατού και την κατάληψη της Θεσσαλονίκης.
Συνολικά παραδόθηκαν 25.000 οπλίτες και 1.000 περίπου αξιωματικοί, ενώ περιήλθαν στην κατοχή του Ελληνικού Στρατού 70 πυροβόλα, 30 πολυβόλα, 1.200 ίπποι και άφθονο άλλο νλικό κάθε κατηγορίας.
—Η VII Μεραρχία προωθήθηκε την ίδια ημέρα στην παρυφή της πόλεως.
—Η ΙΙΙ Μεραρχία μετακίνησε ένα σύνταγμα της και το Στρατηγείο της νότια του χωριού Διαβατά, ενώ τα υπόλοιπα τμήματα της παρέμειναν στις ίδιες θέσεις.
—Η Ι Μεραρχία παρέμεινε μέχρι τις απογευματινές ώρες στις θέσεις της οπότε έλαβε διαταγή του Γενικού Στρατηγείου να κινηθεί προς τη Θεσσαλονίκη, έχοντας ετοιμότητα να εισέλθει το πρωί της επομένης στην πάλη.
—Η IV Μεραρχία παρέμεινε στην περιοχή του χωριού Νέα Μεσημβρία.
—Η VI Μεραρχία δεν είχε λάβει ακόμη τη διαταγή της -προηγουμένης να κινηθεί και να διαβεί τον Αξιό διά της σιδηροδρομικής γέφυρας, γΓ αυτό παρέμεινε στις Θέσεις της στην περιοχή των χωριών Εύρωπος—Άγιος Πέτρος.
—Η ΙΙ Μεραρχία άρχισε από τις 0920 να κινείται προς τη Λητή. Την ίδια όμως ώρα έφτασε στην εμπροσθοφυλακή της Τούρκος αξιωματικός με τον Υπασπιστή του 6ου Συντάγματος, κομίζοντας τη διαταγή παραδόσεως του Τουρκικού Στρατού και αναστολής Ίων πολεμικών επιχειρήσεων, οπότε και ανέκοψε την παραπέρα προέλαση της.
Ύστερα από λίγο η Μεραρχία αντιλήφθηκε βουλγαρική φάλαγγα κινούμενη επί της αμαξιτής οδού προς τη Θεσσαλονίκη. Ο Διοικητής της Μεραρχίας κάλεσε αμέσως τον επικεφαλής του πλησιέστερου βουλγαρικού τμήματος και τον πληροφόρησε ότι ο Τουρκικός Στρατός κατέθεσε τα όπλα και ανεστάλησαν οι εχθροπραξίες. Ταυτόχρονα του παρέδωσε αντίγραφο της σχετικής διαταγής με την παράκληση να το μεταβιβάσει στο διοικητή της φάλαγγας.
—Η Ταξιαρχία Ιππικού, αγνοώντας τη διαταγή για την αναστολή των εχθροπραξιών, απέστειλε από το πρωί της 27ης Οκτωβρίου δύο αναγνωρίσεις προς τη Λητή με αποστολή, η μία να συνδέσει τη βουλγαρική φάλαγγα με τη II Μεραρχία και η άλλη να διεισδύσει μέχρι τη Θεσσαλονίκη. Σε λίγο όμως διαπίστωσε ότι η βουλγαρική φάλαγγα έπαιρνε διάταξη μάχης προς τη Λητή. Ύστερα απ*αυτό η Ταξιαρχία Ιππικού κινήθηκε προς το Λαγκαδά, για να παρεμποδίοει τη σύμπτυξη των Τούρκων, γνωρίζοντας τούτο και στο Βούλγαρο Στρατηγό. Την παράδοση της Θεσσαλονίκης και του Τουρκικού Στρατού πληροφορήθηκε η Ταξιαρχία από τους Βουλγάρους, όταν έφτασε στο Λαγκαδά.
79. Το Γενικό Στρατηγείο, τις απογευματινές ώρες της 27ης Οκτωβρίου εξέδωσε διαταγή σταθμεύσεως των Σχηματισμών για την επομένη ως εξής :
—Η ΙΙ Μεραρχία στην περιοχή Μονόλοφος—Δρυμός—Μελισσοχώρι.
—Η ΙΙΙ Μεραρχία στην περιοχή Αγχίαλος—Άγιος Αθανάσιος—Γέφυρα.
—Η IV Μεραρχία στην περιοχή Νέα Μεσημβρία—Βαθύλακκος.
—Η VI Μεραρχία στην περιοχή Εύρωπος—Άγιος Πέτρος.
—Η VII Μεραρχία στην περιοχή Ευκαρπία—Πολίχνη.
—Το Απόσπασμα Ευζώνων στη Θεσσαλονίκη.
—Η Ταξιαρχία Ιππικού στην Άσσηρα.
—Η Ι Μεραρχία στη Θεσσαλονίκη. Η Μεραρχία αυτή έπρεπε να βρίσκεται στις 1000 της επομένης, στην οδό Γιαννιτσά—Θεσσαλονίκη, με την κεφαλή της στο σιδηροδρομικό σταθμό, για να εισέλθει με επικεφαλής τον Αρχιστράτηγο στη Θεσσαλονίκη.
80. Η VII Βουλγαρική Μεραρχία, υπό το Στρατηγό Θεοδωρώφ,. αν και είχε έγκαιρα λάβει τις επιστολές του Έλληνα Αρχιστράτηγου σχετικά με την παράδοση του Τουρκικού Στρατού και της Θεσσαλονίκης και είχε ενημερωθεί από τη II Μεραρχία για την αναστολή των εχθροπραξιών, εντούτοις συνέχισε την κίνηση της προς τη Λητή με σχηματισμούς προελάσεως, ενώ μία πυροβολαρχία της άρχισε να βάλλει κατά των τουρκικών θέσεων.
Επειδή η συμπεριφορά αυτή των Βουλγάρων ήταν δυνατό να θεωρηθεί από τους Τούρκους ως παρασπονδία, ο Διοικητής της II Μεραρχίας έστειλε έφιππο διαγγελέα στο Διοικητή της VII Βουλγαρικής Μεραρχίας να του διαβιβάσει την παράκληση να διακόψει την προέλαση και τα πυρά. Πράγματι η πυροβολαρχία σταμάτησε τα πυρά, η κίνηση όμως των βουλγαρικών τμημάτων προς τη Λητή συνεχίστηκε. Τα γεγονότα αυτά ανέφερε η II Μεραρχία στο Γενικό Στρατηγείο.
Το Γενικό Στρατηγείο μετά τις σχετικές αναφορές για τη συμπεριφορά των Βουλγάρων, καθώς και τις διαμαρτυρίες του Χασάν Ταξίν• Πασά για τα συμβάντα, απέστειλε στο Διοικητή της κινούμενης προς τη Θεσσαλονίκη VII Βουλγαρικής Μεραρχίας την παρακάτω επιστολή με την παράκληση ν" ανασταλεί κάθε παραπέρα κίνηση και τα βουλγαρικά τμήματα ν' αποφύγουν στο μέλλον κάθε μορφής επεισόδια με τους Τούρκους :
Ταυτόχρονα υπέβαλε αναφορά προς την Κυβέρνηση να προβεί σε έντονο διάβημα στη Βουλγαρική Κυβέρνηση για την ασυμβίβαστη προς το πνεύμα της συμμαχίας ενέργεια του στρατού της.
Παρ’ όλα αυτά η βουλγαρική φάλαγγα συνέχισε προς τη Θεσσαλονίκη και τις βραδινές ώρες της 27ης Οκτωβρίου βρισκόταν νότια της Λητής.
Στο μεταξύ η Ελληνική Κυβέρνηση απέστειλε στις 27 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη τον Υπουργό Δικαιοσύνης ως εκπρόσωπο της, ο οποίος συνοδευόταν από αρκετούς διοικητικούς υπαλλήλους και δύναμη χωροφυλακής.
Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο Έλληνας Νομάρχης της Θεσσαλονίκης ενημερώθηκε σχετικά με την κίνηση των βουλγαρικών τμημάτων και απέστειλε ειδική αμαξοστοιχία στο χ. Γέφυρα, προτείνοντας στον Αρχιστράτηγο να επισπεύσει την είσοδο του στην πόλη, επιβαίνοντας εφόσον ήταν δυνατό στην ίδια αμαξοστοιχία.
 |
| Είσοδος Ελληνικού Στρατού στη Θεσσ;αλονίκη |
Στις 1100 ο Αρχιστράτηγος με το Επιτελείο του, επικεφαλής της Ι Μεραρχίας, εισήλθε θριαμβευτής στη Θεσσαλονίκη. Επακολούθησε δοξολογία στο Ναό του Αγίου Μηνά, μετάβαση του στο Διοικητήριο, παρέλαση της Ι Μεραρχίας ενώπιον του και στη συνέχεια δέχτηκε τις Αρχές της πόλεως. Ακολούθως η Ι Μεραρχία κατευθύνθηκε στο Πεδίο του Άρεως και στρατωνίστηκε στους εκεί στρατώνες.
81. Η VII Μεραρχία κινήθηκε εσπευσμένα και κατέλαβε θέσεις στη βορειοδυτική παρυφή της πόλεως, όπου σε λίγο φάνηκαν τα πρώτα τμήματα της βουλγαρικής φάλαγγας, η οποία έσπευδε να εισέλθει στην πόλη. Η Μεραρχία απαγόρευσε την παραπέρα κίνηση των βουλγαρικών τμημάτων, επιτρέποντας μόνο σε ένα Λοχαγό επιτελή να εισέλθει στη Θεσσαλονίκη με συνοδεία Ελλήνων αξιωματικών και να παρουσιαστεί στο Γενικό Στρατηγείο, για να ρυθμίσει το θέμα ττ)5 ανευρέσεως καταλυμάτων για την VII Βουλγαρική Μεραρχία.
Πράγματι, ο Βούλγαρος επιτελής παρουσιάστηκε στο Γενικό Στρατηγείο από το οποίο έλαβε την απάντηση, άτι για το ζήτημα της εγκαταστάσεως βουλγαρικής δυνάμεως στη Θεσσαλονίκη, έπρεπε να συνεννοηθεί με τον Έλληνα Αρχιστράτηγο αυτοπροσώπως ο Διοικητής της VII Βουλγαρικής Μεραρχίας. Ταυτόχρονα στάλθηκε προς το Βούλγαρο Στρατηγό επιτελής του Γενικού Στρατηγείου, που συνοδευόταν και από Τούρκο αξιωματικό, για να του γνωρίσει την έκπληξη του Αρχηγού του Ελληνικού Στρατού για τα «κατά συρροήν» γεγονότα που προκλήθηκαν από τους Βουλγάρους και τα οποία ήταν αντίθετα προς το πνεύμα της υπάρχουσας συμμαχίας. Τα γεγονότα αυτά ήταν ο αδικαιολόγητος βομβαρδισμός των τουρκικών θέσεων στη Λητή, η προέλαση των στρατευμάτων προς τη Θεσσαλονίκη και τέλος η παράλογη αίτηση τους προς το Χασάν Ταξίν Πασά να συντάξει και να υπογράψει γι' αυτούς πρωτόκολλο παραδόσεως, παρόμοιο με το πρωτόκολλο παραδόσεως που υπέγραψε για τον Έλληνα Αρχιστράτηγο. Ο Τούρκος αξιωματικός έφερε και επιστολή του Χασάν Ταξί ν Πασά με την οποία γνώριζε στο Βούλγαρο διοικητή ότι αρνείται να υπογράψει νέο πρωτόκολλο παραδόσεως, καθόσον ο Τουρκικός Στρατός και η Θεσσαλονίκη είχαν ήδη παραδοθεί από τις 26 Οκτωβρίου στους Έλληνες, των οποίων ήταν και ο ίδιος αιχμάλωτος.
Οι δύο αξιωματικοί έφτασαν στη Λητή και εξέθεσαν το σκοπό της αποστολής τους στον εκεί Βούλγαρο Στρατηγό Πετρώφ, ο οποίος θέλησε αρχικά να διαμαρτυρηθεί για την απαγόρευση της εισόδου του Βουλγαρικού Στρατού στη Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια όμως, μη έχοντας σοβαρά επιχειρήματα ν’ αντιτάξει στον Έλληνα αξιωματικό, αναγκάστηκε ν' αλλάξει τακτική και τον παρακάλεσε να διαβιβάσει στον Έλληνα Αρχιστράτηγο την παράκληση να επιτραπεί η είσοδος στην πόλη δύο βουλγαρικών ταγμάτων.
Στο μεταξύ η βουλγαρική φάλαγγα, που κινούνταν προς τη Θεσσαλονίκη, συγκεντρώθηκε σταδιακά προ των θέσεων της VII Ελληνικής Μεραρχίας και ο Διοικητής της VII Βουλγαρικής Μεραρχίας Στρατηγός Θεοδωρώφ διαμαρτυρήθηκε προς το Διοικητή της Ελληνικής Μεραρχίας για την απαγόρευση της κινήσεως των τμημάτων του, ζητώντας ν' αφεθεί ελεύθερη η διέλευση τους. Στο Στρατηγό Θεοδωρώφ δόθηκε η απάντηση, ότι οι διαταγές του Γενικού Στρατηγείου ήταν κατηγορηματικές σχετικά με την απαγόρευση της εισόδου των βουλγαρικών τμημάτων στη Θεσσαλονίκη, η οποία είχε ήδη παραδοθεί από τις τουρκικές Αρχές στον Ελληνικό Στρατό, από τις 20 Οκτωβρίου.
Μπροστά στην άρνηση αυτή, ο Στρατηγός Θεοδωρώφ επιδίωξε, όπως και ο Στρατηγός Πετρώφ, να πετύχει την είσοδο δύο μόνο ταγμάτων στην πόλη με τη δικαιολογία να προφυλαχτούν από τη ραγδαία βροχή. Αφού απέτυχε και στην προσπάθεια του αυτή, αποφάσισε να παρουσιαστεί στον Έλληνα Αρχιστράτηγο. Έτσι, στις 1000 της 28ης Οκτωβρίου συνοδευόμενος από τον Υπασπιστή το« και το διπλωματικά σύμβουλο και πρεσβευτή της Βουλγαρίας στο Παρίσι έφεδρο Υπίλαρχο Στάντσιεφ, παρουσιάστηκε στον Αρχιστράτηγο και μετά την υποβολή των συγχαρητηρίων του για τις λαμπρές νίκες του Ελληνικού Στρατού, υπέβαλε την παράκληση να επιτραπεί η είσοδος στην πόλη δυο ταγμάτων του. Ο Υπίλαρχος Στάντσιεφ, υποστηρίζοντας την αίτηση, επεξήγησε ότι αυτή απέβλεπε κυρίως στο να στεγαστούν και να αναπαυθούν οι δύο Βούλγαροι πρίγκιπες, ο Διάδοχος Βόρι; και ο αδελφός του Πρίγκιπας Κύριλλος, που υπηρετούσαν στα τάγματα αυτά. Στην περίπτωση που θα γινόταν δεκτή η αίτηση, οι άντρας τους θα συμμορφώνονταν απόλυτα προς τις οδηγίες και τις διαταγές του Έλληνα Φρούραρχου.
Μετά από τις κατηγορηματικές αυτές δηλώσεις ο Αρχιστράτηγος εξέδωσε διαταγή για την είσοδο στη Θεσσαλονίκη δύο βουλγαρικών ταγμάτων το πρωί της 29ης Οκτωβρίου και ανέφερε σχετικά στο Υπουργείο Στρατιωτικών.
82. Η VII Μεραρχία από τις απογευματινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου απέσυρε, με διαταγή του Γενικού Στρατηγείου, τα τμήματα της από τις θέσεις τους και συγκεντρώθηκε στους καταυλισμούς της. Από τις μονάδες της Βουλγαρικής Μεραρχίας, άλλες διανυκτέρευσαν απέναντι οστό την VII Ελληνική Μεραρχία και άλλες, παρά τη συμφωνία, κινήθηκαν και εισήλθαν τη νύχτα στη Θεσσαλονίκη.
Οι λοιπές ελληνικές μεραρχίες στάθμευσαν ως εξής: Η III Μεραρχία στην περιοχή του χωριού Διαβατά, η IV στην περιοχή Βαθύλακκος—Νέα Μεσημβρία, η Π στην περιοχή Μελισσοχώρι—Δρυμός, η VI στη Γέφυρα και η Ταξιαρχία Ιππικού στο Λαγκαδά.
Το σερβικό σύνταγμα Ιππικού, που κινούνταν μαζί με τις βουλγαρικές δυνάμεις προς τη Θεσσαλονίκη, αφού διανυκτέρευσε στις 27 Οκτωβρίου στο Ξηροχώρι, εισήλθε την επομένη, 28 Οκτωβρίου, στη Θεσσαλονίκη. Ο Διοικητής του συντάγματος με τους αξιωματικούς του έσπευσαν αμέσως να υποβάλουν τα συγχαρητήρια τους στον Αρχιστράτηγο. Λόγω των σοβαρών απασχολήσεων του Αρχιστράτηγου δεν επιτεύχθηκε η συνάντηση και ο Σέρβος Διοικητής απέστειλε συγχαρητήρια επιστολή, εκ μέρους του Σερβικού Στρατού, για τις υπέροχες νίκες του Ελληνικού Στρατού και στη συνέχεια αναχώρησε με το σύνταγμα του, για να συναντήσει τη Μεραρχία του βόρεια της Γευγελής.
 |
| Είσοδος Γεωργίου Α' στη Θεσσαλονίκη |
Παρά τη ραγδαία βροχή πλήθη λαού με έξαλλο ενθουσιασμό χαιρετούσαν την άφιξη του βασιλιά. Όταν η πομπή, μέσα σε ατμόσφαιρα εθνικής εξάρσεως και συγκινήσεως, έφτασε μπροστά στο Λευκό Πύργο έγινε έπαρση της Ελληνικής Σημαίας," ενώ ταυτόχρονα ελληνικά πυροβόλα έριχναν είκοσι μία χαιρετιστήριες βολές.
Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας, παρέλασε στους δρόμους της πόλεως ολόκληρο το βουλγαρικό σύνταγμα που είχε εισέλθει τη νύχτα στη Θεσσαλονίκη, αντί των δύο μόνο ταγμάτων για τα οποία υπήρχε έγκριση του Αρχηγού του Στρατού. Η παρέλαση του βουλγαρικού συντάγματος έγινε μέσα σε παγερή σιωπή, που εκδήλωνε έντονη διαμαρτυρία κατά της λαθραίας εισόδου τόσων βουλγαρικών τμημάτων στην πόλη. Ταυτόχρονα όμως φανέρωσε, άτι η ενέργεια αυτή των Βουλγάρων θα αποτελούσε την απαρχή νέων αγώνων, για τον Ελληνικό Στρατό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου